Aşk mı yoksa koca bir yalnızlık mı? Beklentisiz mi yoksa karşılıksız mı? Platonik aşk, başlangıçta çok masum ve keyifli olabilse de uzun vadede riskli sonuçlar doğurabilir.
Platonik aşkın ne olduğuna, ne kadar sürebileceğine ve nasıl unutulabileceğine detaylı olarak bakalım.
Platonik Aşk Ne Demek?
Platonik terimi, Antik Çağ filozofu Platon (MÖ 428-MÖ 348)'a atıfta bulunur. İtalyan bilim insanı Marsilio Ficino, 15. yüzyılda "platonik aşk" terimini ilk kez kullanır ve o yüzyılda bu sözcük, Platon'un fiziksel olanı aşan güçlü bir aşk vizyonunu yansıtır. Platon'un düşüncesinde aşk türleri, ruha olan sevgi ve bilgelik sevgisi olarak kavramsallaşır. Bu nedenle platonik aşk; cinsellik ve romantizmden ayrılarak onların ötesine geçen duygusal bir yakınlığı ifade eder. Ancak terimin çağdaş kullanımında romantik ilişkilerle bir bağlantısı olduğu görülür.
Peki, çağdaş kullanıma göre platonik aşk nedir? Bu kavram, kısaca, karşılık bulma beklentisi olmadan birine karşı duyulan yoğun his olarak bilinir. Platonik âşık birey, aşkı tek başına deneyimliyor ve bir bakıma bunu kendi zihninde yaşıyor demektir. Günümüzde yaygın şekilde kullanımı bu anlam üzerinden ilerliyor olsa da platonik aşk kavramından farklı çıkarımlar yapıldığını da belirtmek gerekiyor.
Farklı bir partnerle ilişki içinde olan iki kişinin birbirine karşı duygular beslemesi bu kavram içinde değerlendirilebilir. Psikolojide cinsellik ve cinsiyetten bağımsız olarak her konuda anlaşabilen, birbirleri ile ilgilenen, konuşmaktan ve paylaşmaktan keyif alan; bununla birlikte zaman ve mesafe ayırt etmeksizin derin bağlar kurabilen kişiler arasındaki ilişkileri de kapsar. Yaşlılıkta cinsel işlevlerin azalmasıyla birlikte her iki tarafın benimsediği bir romantik ilişki için de bu tanım geçerli olabilir. Bu tür tanımlar platonik aşkın yaygın kullanımından daha farklı, daha olağan ve sağlıklı tarafını kapsamaktadır.
Platonik Aşk Belirtileri Nelerdir?
Aşk ile cinselliği birbirinden ayıramayan veya daha öncesinde böyle bir ilişki yaşamamış olan kişilerin platonik aşkı algılaması kolay olmayabilir. Karşılıksız duygular besleyen birey, hislerini paylaşmadığı sürece yakın çevresi tarafından bile durumunun anlaşılması oldukça zor olabilir.
Sendroma dönüşmemiş karşılıksız aşk durumunda görülebilen belirtiler:
- Düşünsel olarak kişi sürekli âşık olduğu kişiyle uyanır, onunla uyur.
- Günlük aktivitelerini planlarken onunla karşılaşmasını sağlayacak fırsatlar yaratmaya çalışır.
- Yanında olmadığı zamanlarda eylemlerini beraber yapıyorlarmış gibi hareket eder.
- Ünlü birine âşıksa sürekli onu izleyebileceği aktivitelerin içinde olmaya çalışır.
- Aşkına karşılık beklemese de dikkatini çekecek ve övgüsünü hak edecek kişi olmaya çalışır.
- Âşık olduğu kişinin ilgi duyduğu tipteki hemcinslerine benzemeye çalışır.
Peki birisiyle platonik aşk yaşayıp yaşamadığınızı anlamak için kontrol edebileceğiniz belirtiler neler olabilir, bir de bu durumu ele alalım.
- Biriyle her konuda iyi anlaşıyor, aranızda sanki gizemli bir bağ olduğunu düşünüyorsanız,
- Onunla sürekli beraber vakit geçirmek için çaba sarf ediyorsanız,
- Birkaç gün görüşmediğiniz zaman bir eksiklik hissedip onu arama isteği duyuyorsanız,
- Onunla aynı ortama girmeden önce kişisel bakımınıza daha fazla özen gösteriyorsanız,
- Yanlış davranışlarını görmezden gelip olumlu özelliklerine odaklanıyorsanız,
- Aslında size göre olmasa bile onun ilgi alanlarına doğru yöneliyorsanız;
Bu belirtilerin tümünü ya da bir kısmını kendinizde görüyorsanız platonik aşkınız tek taraflı, onda da aynı davranışları seziyorsanız karşılıklı olarak başlamış olabilir.
Ayrıca erkeklerde platonik aşk belirtileri ve kadınlarda platonik aşk belirtileri de değişiklik gösterebilir. Yani platonik aşık erkek davranışları kadınlarınkinden farklı bir şekilde yansıyabilir. Burada kişisel karakter de etkilidir.
Platonik Aşkın Başlama Nedenleri Nelerdir?
Karşılıksız bir aşkın içinde bulunmanın ya da aşka karşılık vermeyen taraf olmanın pek çok farklı nedeni olabilir. Bunlar, Freudyen süreçlerden bağlanma stillerine ve geçmiş deneyimlere kadar uzanan son derece geniş bir yelpazedir.
Platonik aşk ile ilgili psikolojik gerçeklerden bazıları şunlar olabilir:
- Temel sebeplerden biri, aşkı hisseden kişinin öz güven eksikliği olabilir. Bu durum, kişinin cinsel sorunları olmasından ya da o güne kadar yaşadığı travmatik ilişki tecrübelerinden kaynaklanabilir. Kendisini cinsel olarak yeterli görmeyen bireylerde cinsellikten uzak bir aşk deneyimleme beklentisi oluşabilir. Bunun yanı sıra karşısındaki kişiye açılırsa reddedilebileceğini düşünerek bu duyguyu tamamen kendi dünyasında gizlemeye yönelebilir. Günümüzdeki platonik aşk tanımının çoğunu karşıdaki kişiye belirli sebeplerden açılamama hali oluşturur.
- İş arkadaşlığı, akrabalık gibi durumlarda âşık olduğu kişi ile gerçek bir ilişki yaşayamayacağını düşünen birey tek taraflı aşkı kabullenip sürdürebilir.
- Birey, hiçbir zaman bir araya gelemeyeceğini (beğenilmemek, karşılık alamamak) ve duygularını açma fırsatı bulamayacağını düşündüğü kişiler için karşılıksız aşk besleyebilir. Bu aşk türü, kitlelerce tanınmış ünlü kişiler, akrabalar, iş arkadaşları ya da uzak mesafedeki biri için de hissedilebilir.
- Daha önce duygularını açıp olumsuz cevap aldığı kişiye karşı da tek taraflı aşk beslenmesi mümkün olabilir. Birey, tekrar reddedilme korkusu/duygularının karşılık bulmadığı gerçeğiyle beraber bu kadarıyla yetinmeyi tercih edebilir.
- Yakın çevresinde hayranlıkla izlediği, çok güçlü duygularla beslenen bir ilişkiye şahit olması ve bu konuda kendisini yetersiz görmesinden dolayı platonik aşka yönelebilir.
Platonik Aşk Ne Kadar Sürer?
Karşılıksız aşkların ne kadar süreceği konusunda net bir şey söylemek mümkün değildir. Bu tamamen duygularla ve geçmiş deneyimlerle ilgili bir konudur. Kimi zaman uzun süren karşılıksız aşk, her iki taraf için de tehlikeli durumlar oluşabilir. Eğer günlük hayatı olumsuz etkiliyorsa (stalking ile saatler geçirilmesi, iş/aile/arkadaşlık dengelerinin etkilenmesi, depresif duygudurum) en kısa sürede bu durumun giderilmesi için destek almak, kişinin geleceği açısından önemli olabilir.
En basit düzeyde ifade edilecek olursa âşık olunan kişi unutulduğu gün platonik aşk biter. Eğer bir romantik ilişkiye başlanarak platonik olan aşk bitirildiyse tekrar geriye dönüş olmaması için kişinin karşısındaki bireyle kurduğu ilişkinin sınırlarını (cinsellik, karşılıklı sevgi ve saygı, kabullenilme hissi) iyi belirlemesi önemli olabilir.
Platonik Aşk Nasıl Unutulur?
Platonik aşk acısı çeken bireyler depresif sorunlar yaşamaya eğimli olabilir.
Peki, platonik aşkı unutmak mümkün müdür? Platonik aşkı unutmak için ne yapmalı, detaylı olarak inceleyelim.
Bu durumun mutlu bir sonu olmayacağı konusunda bilinçlenmeniz, bu öz farkındalığı kararlılığa doğru biçimlendirmeniz çözümün anahtarı olabilir. Sonrasında unutmak için işinizi kolaylaştıracak şu yolları izleyebilirsiniz:
- Arkadaşlarınızla sosyalleşerek kalbinizin kapılarını yeni fırsatlara açabilirsiniz.
- Dram türündeki filmlerden uzak durabilirsiniz.
- Kendi becerilerinize uygun aktivitelere katılarak benzer ilgi alanlarına sahip arkadaşlar edinebilirsiniz.
- Bir ilişki zorunluluğu hissetmemek için manevi dünyanızı başka duygularla besleyebilirsiniz.
- Bir uzman/terapist yardımıyla süreci en sağlıklı şekilde yönetebilirsiniz.
Yaşadığınız deneyim sizi zorlayabilir, günlük hayatınızı olumsuz etkileyebilir. Hayatınızı daha sağlıklı bir rutinde yaşamak, ilişkilere olan bakış açınızı değiştirmek ya da benliğinizi keşfetmek istiyor olabilirsiniz. Platonik aşk deneyiminin sizde yarattığı etkileri daha iyi anlamak, yaşadığınız zorlukların üstesinden gelmek için bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Alanında uzman terapistlerle görüşmek, online terapi hakkında detaylı bilgi almak için Heltia uygulamasını kullanabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Psikolojide Sürekli Başkalarını Suçlama Eğilimi” ve “Sanal İlişkiler Hakkında Bilmeniz Gerekenler” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
