Geçmişi düşünmek acı verici olabilir. Özellikle bir ilişki içerisindeyken karşı tarafın geçmişi ile ilgili öğrendiğimiz bazı bilgiler, bizi rahatsız edebilir. Zaman zaman bilinenleri göz ardı etmeyi başarsak da bazı durumlarda daha fazla detay öğrenmek için olmadık yollara başvurabiliriz. İşte bizi bu olmadık yollara götüren duygunun bir adı var: "Geçmiş kıskançlığı", veya "Retroaktif kıskançlık".
Partnerinizin geçmişi ile gereğinden fazla ilgileniyorsanız, kendinizi sürekli eski sevgilisi ile kıyaslıyor ve huzursuz hissediyorsanız, "sevgilimin geçmişini kıskanıyorum" diyorsanız siz de retroaktif kıskançlık yaşıyor olabilirsiniz.
Gelin, retroaktif kıskançlığı biraz daha detaylı inceleyelim.
Retroaktif Kıskançlık Nedir?
Kıskançlık; somut bir durum ile bağlantılı olarak ortaya çıkan kaybetme korkusu, şüphe ve savunma gibi refleksleri kapsayan bir duygu. İkili ilişkilerde ise genel olarak partnerini başka birine kaptırma korkusunu da içeren kıskançlık duygusu, esasen geleceğe yönelik kaygılı bir duygudurumunu ifade ediyor.
Peki, bir kişi partnerini geriye dönük olarak kıskanabilir mi?
Soru ilginç olsa da cevap “Evet” ve hissedilen bu duygunun adı, retroaktif kıskançlık. Ancak bu kıskanma biçimi bilinen kıskançlık duygusundan daha farklı bir yönde ilerliyor.
Retroaktif Kıskançlık Ne Demek?
Retroakti kıskançlık, geriye dönük kıskançlık olarak tanımlanır. Çiftlerden birinin, diğerinin romantik veya cinsel geçmişi hakkındaki rahatsız edici ilgisini ifade eder. Yani aslında sevgilinin geçmişini kıskanmak anlamına gelir.
Partnerin geçmiş ilişkileri hakkında ayrıntılı sorular sorulması, sosyal medya hesaplarının geçmişe yönelik olarak sürekli didiklenmesi, eski bir fotoğrafta ya da gidilen bir mekânda eski sevgilinin izlerinin aranması, öğrenilen her bilgiyle artan öfke ve kaygı duygusuyla daha derine doğru kazma arzusu hissedilmesi…
Tüm bunlar, aslında kişinin partnerinin geçmişine ilişkin farkındalığının artması sonucu gelişen davranışlar. Retroaktif kıskançlık zihinsel bir rahatsızlık değil. Ancak öğrenilen her bilgi, o kişide olumsuz bir duygusal tutum oluşturabilir.
Retroaktif kıskançlık duyan biri:
- Kendisini tehdit altında hissedebilir.
- Geçmişi düşünmeye, geçmiş hakkında sürekli sorular sormaya ve her şeyi en ince ayrıntısına kadar öğrenmeye takıntılı hale gelebilir.
- Yoğun kaygı ve endişe duyabilir.
- Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklara ilişkin semptomlar gösterebilir.
Bunlarla bağlantılı olarak fizyolojik tepkiler de deneyimleyebilir. Yani hem mental hem de fiziksel konularda, alanlarında uzman kişilerden destek almak bu konuda yardımcı olabilir.
Retroaktif Kıskançlık Belirtileri Nelerdir?
Sıradan kıskançlık gibi geçmişe dönük kıskançlık da normal bir duygu. Bu sebeple retroaktif kıskançlık, her zaman bir sorun olarak kendini göstermez. Hatta retroaktif kıskançlıktan kurtulanlar, uzun süre yaptıklarında bir problem göremediklerini ifade ediyor.
Bununla birlikte geçmiş, değiştirilemez ve onarılamaz gibi görünse de yaşanan olaylara karşı geliştirilen tutum ve dolayısıyla geçmişin kişinin üzerindeki etkisi, sürekli değişir. Bu noktada aslında fiziksel olarak var olmayan geçmiş, duygusal olarak canlı bir şekilde kişiye bakar ve onu tetikler. Bu gibi durumlarda retroaktif kıskançlık, sağlıksız ve yıkıcı davranış kalıplarıyla ortaya çıkabilir.
Retroaktif kıskançlık belirtilerini şöyle açıklayabiliriz:
- Birey sıklıkla kendini partnerinin geçmişi hakkında düşünürken bulabilir. Bu düşünceler, onunla ne kadar mutlu olduğu ve birlikte neler yapmış olabileceklerine dair tahminlerde bulunmaya doğru uzanabilir.
- Kendi geçmişini partnerinin geçmişi ile karşılaştırabilir. Kendisini partneriyle adeta bir yarış içinde gibi hissederek partnerinin romantik ve cinsel geçmişi ile kendisininkini sürekli kıyaslayabilir. Bunun altında ise bireyin kendisini tecrübesiz ya da yetersiz hissetmesi yatabilir.
- Hem kolay bilgi edinme hem anonim kalma imkanı sunan sosyal medya, retroaktif kıskançlığı tetikleyen ve besleyen en önemli kaynaklardan biri. Birey; sosyal medyayı kullanarak partnerinin eski hesaplarını takip ediyor, fotoğraflarını ve gönderilerini mercek altına alıyor, bu hesaba yorum yazanların profillerini inceliyor olabilir.
- Partnerinin eski sevgilileri ile iletişimini kontrol etmeye çalışabilir. Eski sevgililerinin ona ulaşmasından duyduğu rahatsızlık; sosyal medya faaliyetlerini yasaklamaya kalkışma, telefon kullanımını takip etme ve arkadaşlarla görüşmesine engel olma gibi sosyalleşme imkanlarını kısıtlamaya kadar gidebilir.
Retroaktif Kıskançlık Nedenleri Neler?
Eski defterleri kurcalama hastalığı retroaktif kıskançlık, çiftler için yaygın bir sorun. Çiftlerden biri, geçmişin şu anki ilişkileri için bir tehdit oluşturduğunu düşünebilir ve kendini ısrarla bu yanılgılara sürükleyebilir. Geçmişi kontrol edememe hissi bir belirsizlik yaratır ve kişinin endişesini artırabilir.
Retroaktif kıskançlık ile ilgili henüz kapsamlı bilimsel araştırmalar bulunmuyor. Ancak bazı uzmanlar retroaktif kıskançlığın potansiyel nedenlerini şöyle ifade ediyorlar:
- Kendini güvende hissetmeme.
- Düşük özgüvene sahip olma.
- Terk edilme ve bağlanma sorunları yaşama.
- İlişkide bir şeylerin eksik olduğu hissine kapılma.
- Mükemmel bir ilişki arzusu.
Retroaktif Kıskançlık Nasıl Geçer?
"Retroaktif kıskançlık geçer mi? Nasıl geçer?" diye merak ediyorsanız, öncelikle bunun normal bir durum olduğunu ve yalnız olmadığınızı hatırlatalım. Bu noktada duygularınızı kabul ederek onları iyice gözlemleyin ve hislerinizin derinliğine uygun çözümlere odaklanın. Uzmanlar doğrudan herhangi bir retroaktif kıskançlık tedavisinden bahsetmiyor olsa da belli yöntemlerle retroaktif kıskançlıktan kurtulmak mümkün.
Kendinizi gözlemleyerek duygudurumunuza en uygun olanları uygulayabileceğiniz retroaktif kıskançlık çözümü için önerileri şöyle sıralayabiliriz:
1. Duygularınızı Kabul Edin
Herhangi bir duygunun üstesinden gelmenin en önemli adımı, onu tanımak ve kabul etmek.
- Kendinizi çok iyi hissettirmese de retroaktif kıskançlık, tamamen normal bir duygu. Partnerinizin geçmişini kıskanmak, kötü bir insan olduğunuz anlamına gelmez.
- Ancak istenmeyen duygulara yol açabilir ve ilişkinizi olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden duygularınızı adlandırmanız ve ele almanız çok önemli.
- Kıskançlık duygunuzun sizin için gerçekten ne anlama geldiğini irdeleyin ve altında yatan temel sebepleri bulmaya çalışın.
2. Geçmişin Geçmişte Kaldığını Unutmayın
- Her insan gibi partnerinizin de bir geçmişi var. Bunu değiştirmeye çalışmak yerine olduğu gibi kabul edin.
- Partnerinizin artık eski sevgilisiyle birlikte olmamasının ve sizinle olmayı seçmesinin bir nedeni var. Biten bir ilişkiyi sürekli kazıyarak diriltmeye çalışmak yerine kendi ilişkinizin olumlu yönlerine odaklanın.
3. İlişkinize Odaklanın
- Retroaktif kıskançlık döngüsüne kapılmamak için kendinizi şimdiki zamanda kalmaya odaklayın.
- Enerjinizi bugüne, ilişkinize ve partnerinize yönlendirin.
- Aranızdaki güveni ve bağı güçlendirmeye çalışın.
- Birlikte kaliteli zaman geçirerek ilişkinizi ikiniz için de daha verimli hâle getirin.
İlişkinizin şimdiki durumu, partnerinizin geçmişinde ne olduğundan daha önemli.
4. Partnerinizle İletişim Kurun
Partnerinizle açık konuşmanız, aranızdaki iletişimin güçlenmesine yardımcı olur. Böylece ilişkinize dair kendinizi daha konforlu hissedeceğiniz değişiklikleri birlikte hayata geçirebilirsiniz.
- Merak ettikleriniz hakkında partnerinizden doğrudan bilgi alın, boşlukları kendiniz doldurmaya ve fantezi üretmeye çalışmayın.
- Nasıl hissettiğiniz hakkında partnerinizle konuşun ve size güvenli bir alan oluşturmak için onunla birlikte hareket edin.
5. Özgüven Eksikliğinizin Kaynağını Araştırın
Özgüven eksikliği ve kişisel kaygılar, retroaktif kıskançlığın en temel sebepleri olarak öne çıkan etkenlerden. Bu noktada öz benlik algınız üzerine çalışabilir ve özgüven eksikliğinizin sebeplerini araştırabilirsiniz. Duygularınızın kaynağını dışarıda ya da partnerinizin geçmişinde aramak yerine kendi içinize dönmeniz hem sizin hem ilişkiniz için pozitif bir etki oluşturur.
6. Bir Uzmandan Destek Alın
Partnerinizin geçmiş ilişkileri hakkında biraz merak duymanız tamamen normal. Ancak bu duyguları ele alma şekliniz sizin ve ilişkiniz için bir fark yaratabilir.
- Eğer içinde bulunduğunuz ruh hâlinin üstesinden tek başınıza gelemiyorsanız retroaktif kıskançlık için bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirsiniz.
- Bazı insanlar geriye dönük kıskançlığı, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKB) nedeniyle yaşayabilir. Bu durumda partnerinizin eski sevgilisiyle olan görüntüleri sürekli zihninizde döner durur. Kendi kendinize durduramadığınız bir döngü hâline gelen bu retroaktif kıskançlık ve OKB ilişkisini mutlaka bir uzmanla görüşmelisiniz.
Sürekli olarak geçmişi düşünmek ve olanlar hakkında kafa yormak, çok fazla enerji gerektirir. Bu da partnerinizle kaliteli vakit geçirmekten sizi alıkoyabilir. Bunun yerine ilişkinizde iyi giden şeylere odaklanarak ilişkinize pozitif bir ivme kazandırabilirsiniz. Retroaktif kıskançlık hissetmenin tamamen normal bir duygu olduğunu unutmamalısınız.
Kişisel çabanızın yanında bir uzman desteği ile bu süreci en rahat şekilde atlatmaya çalışabilirsiniz. Bunun için Heltia uygulamasını indirebilir, online terapi alabilir, size sunulan yardımcı içeriklerden faydalanabilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız "Othello Sendromu: Kıskançlığın Psikoza Dönüştüğü Yer" ve "Romantik İlişkilerde Güç Dengesi Kurmak" adlı yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
