Son dönemin en yaygın sağlık sorunlarından biri olarak kabul edilen obezite, kalp ve damar rahatsızlıkları ve kanser dahil olmak üzere birçok ciddi sağlık sorununu tetikliyor. Üstelik obezitenin neden olduğu hastalıklar, obezitenin zararları yalnızca bunlarla sınırlı değil!
"Obezite nedir, neden olur?" gibi soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Obezite Nedir?
Obezite; insanın enerji tüketimine bağlı olarak günlük harcadığı kalorinin aldığı kaloriden az olması durumunda vücutta yağ birikiminin artması sonucu ortaya çıkan bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün tanımıyla incelersek obezitenin, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlandığını görürüz.
Modern yüzyılın en önemli sorunlarından biri olarak kabul edilen obezite üzerine yapılan çalışmalar, bu sorunun boyutlarını da açık bir şekilde ortaya koyuyor. DSÖ verilerine göre dünya genelinde 650 milyondan fazla insan obez olarak yaşamını sürüyor.
Dünya Sağlık Örgütü'nün paylaştığı rapor, dünyada ve Türkiye'de obezitenin her geçen gün artmaya devam edeceğini gösteriyor. 2035 yılına kadar Türkiye'deki obezite oranının %55'e ulaşacağı öngörülüyor. Tüm bu veriler, dünya genelinde birçok ülkeyi ve sağlık kuruluşunu "Obezite nasıl önlenir?" sorusuna cevap aramaya yönlendiriyor.
Obezite Belirtileri Nelerdir?
Obezite belirtileri, özellikle bu hastalığın tanısının konulması açısından hayati bir öneme sahiptir. Obezite belirtisi olarak değerlendirilebilecek durumlar genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Yemek yeme isteğinin artması,
- Acıkınca gergin ve sinirli hissetme,
- Hareket etmekte zorlanma,
- Çabuk yorulma,
- Cilt bozuklukları,
- Nefes alma sorunu ve uyku esnasında yüksek düzeyde horlama,
- Yoğun vücut ağrıları,
- Uyku bozuklukları,
- Gün içerisinde aşırı terleme,
- Karın ya da bel bölgesinde gözle görülür ölçüde artan yağlanma.
Tüm bu belirtiler, obezite oranı açısından da oldukça önemli. Bazı belirtilerin ileri düzeyde obez bireylerde gözlemlenirken bazılarının ise henüz başlangıç evresinde ortaya çıktığını söylemek mümkün.
Eğer yukarıda belirtilen semptomlardan herhangi birine sahipseniz bir uzman desteğine başvurabilirsiniz.
Obezite Neden Olur?
Obezitenin nedenleri arasında, şüphesiz, en ön plana çıkan durum; aşırı ve dengesiz beslenme alışkanlıklarıdır. Bunun dışında obezite sebepleri, genetik etkenler de dâhil olmak üzere oldukça geniş bir alana yayılmış durumdadır. Obezite nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Aşırı ve yanlış beslenme
- Düşük enerji içeriğine sahip olan diyetleri sık sık uygulama
- Fiziksel hareket yetersizlikleri
- Metabolik ve hormonal değişiklikler
- Psikolojik etkenler
- Bazı ilaçların kullanımı
- Alkol ve sigara bağımlılığı
- Kronik veya otoimmün hastalıklar
Obezitenin Zararları Nelerdir?
Vücut kitle indeksi %30’un üzerine çıktığında bu durum vücuttaki birçok sistemi etkileyebilir. Bu sebeple obezite, beraberinde bir dizi fiziksel ve ruhsal sorununu getirebilir.
Obezitenin potansiyel zararları şu şekilde sıralanabilir:
- İnsülin direncinin düşmesi,
- Diyabet,
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon),
- Kalp hastalıkları,
- Solunum güçlüğü,
- Bacak ağrıları,
- Üreme sorunları,
- Beden görünümünden kaynaklanan kaygılar,
- Öz güven eksikliği,
- Yeme bozuklukları,
- Sindirim sistemi rahatsızlıkları,
- Uyku apnesi (Horlama).
Obezite Nasıl Önlenir?
Obezite ile mücadele için başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere farklı kurum ve kuruluşlar ile devletlerin ilgili bakanlıkları tarafından yürütülen çeşitli çalışmalar bulunuyor.
Bireylerin obeziteye karşı farkındalık geliştirmesi, hastalığın önlenmesinde en önemli faktörlerden. Uzman personellerle yürütülen sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite alışkanlık planının hayata dahil edilmesi, yapılan bireysel ve kolektif çalışmalar, Türkiye'de ve dünyada hastalığın görülme oranını azaltmaya yardımcı olabilir.
Obezite İlacı Var mıdır?
Obeziteyle mücadele kapsamında geliştirilmiş bazı ilaçlar bulunuyor olsa da bu ilaçların sayısı oldukça azdır. Ayrıca geçmiş yıllarda obeziteyi tedavi etme amacıyla piyasaya sürülmüş olup insan sağlığını tehdit eden bileşikler bulundurabileceği şüphesiyle piyasadan kaldırılan birçok ilaç da bulunmaktadır. Bu nedenle bu tip ilaçlar, mutlaka uzman hekim önerisi ve takibinde kullanılmalıdır.
Obez Olduğumu Nasıl Anlarım?
Obez olduğunuzu anlamanız için en önemli unsur Vücut Kitle İndeksi (VKİ)'dir.
Vücut kütlesinin, boy uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanan VKİ ile obez olup olmadığınızı ya da obezite sınırına yaklaşıp yaklaşmadığınızı anlayabilirsiniz. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, VKİ 25'in üzerinde olan bireyler aşırı kilolu, 30'un üzerinde olanlar ise obez olarak değerlendirilir.
Obezite Kaç Kilodan Başlar?
"Obezite kaç kilodan başlar?" sorusuna genel anlamda bir cevap vermek mümkün değildir. Obezite ölçümü kişiye göre yapılmalı ve “Vücut Kitle İndeksi” verisi belirleyici faktör olarak kullanılmalıdır. Ancak obezitenin derecelerinden söz etmek mümkündür:
- Birinci Derece: Vücut Kitle İndeksi; 30-34,9.
- İkinci Derece: Vücut Kitle İndeksi; 35-39,9.
- Üçüncü Derece: Vücut Kitle İndeksi; 40.
Obezite İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Obezite tedavisi kapsamında en çok merak edilen konulardan bir diğeri de "Obezite için hangi bölüme gidilir?" sorusudur.
Günümüzde bu alanda geliştirilen standartlar gereğince obezite sorunu nedeniyle başvuruda bulunan hastalar; fizik tedavi uzmanı, psikiyatrist, diyetisyen, endokrinoloji uzmanlarına görünmelidir. Bunun yanı sıra gerekli görülmesi hâlinde göğüs hastalıkları ve kardiyoloji bölümlerinden uzman hekimlerce de muayene edilirler. Yani mental, fiziksel sağlık ve beslenme alanlarında farklı yetkin uzmanlarla görüşmek daha etkili bir tedavi için gereklidir.
Obezite Hakkında Sık Sorulan Sorular
Obezite Nelere Sebep Olur?
Obezite, bireyin yaşam kalitesini kısıtlamanın yanı sıra birçok fiziksel ve zihinsel sağlık sorununa sebebiyet verebilir. Bireyin hareket özgürlüğünün kısıtlanmasıyla birlikte bacak ağrıları, zor nefes alıp verme gibi problemler de ortaya çıkabilir. Yukarıda da ele aldığımız belirtilerin ortaya çıkmasıyla bireyin yaşam kalitesi kısıtlanabilir, sağlığı tehlikeye girebilir.
Obezite Hangi Sağlık Sorunlarına Yol Açar?
Obezite hormonal ve metabolik sorunlardan yanlış beslenme alışkanlıklarına, kalp hastalıklarından solunum yolu rahatsızlıklarına kadar birçok farklı sağlık problemine yol açabilir. Bireylerde kilo alma sonucu oluşan görünümden kaynaklı anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sağlık sorunlarının baş göstermesine de sebep olabilir.
Obezite Hangi Yaşta Görülür?
Obezite her yaş ve cinsiyetten bireyde görülebilir. Yapılan araştırmalar sonucu, metabolizmanın yavaşlamasıyla orantılı olarak obezite riskinin 30'lu yaşlarla birlikte arttığı gözlenmiştir. Obezitenin en sık görüldüğü yaşlar ise 45-65 aralığıdır.
Obezite Cerrahisi Nedir, Kimlere Uygulanır?
Obezite cerrahisi, kilo vermeye destek olma amaçlı uygulanan bir cerrahi operasyondur. Birçok farklı çeşidi bulunan bu operasyonlar vücut kitle indeksi 40’ın üzerinde olan bireyler için uygulanır.
Hipertansiyon, diyabet, trigliserit yüksekliği, kalp hastalığı, hipoventilasyon sendromu, karaciğer yağlanması gibi rahatsızlıklar nedeniyle düzenli diyet ve egzersiz programlarının sonuç vermediği bireylere de uygulanabilir.
Çocuklarda Obezite Nasıl Önlenir?
Çocukları obeziteden korumak için:
- Öncelikle ebeveynlerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla iyi birer rol model olmaları gerekir.
- Sağlıklı beslenmek ve düzenli fiziksel aktiviteler yapmak aile içerisinde bir yaşam biçimi hâline getirilebilir. Bunun için kalorisi yüksek gıdalardan ve paketli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Çocukların iyi davranışları için sunulan ödül sistemleri de çikolata, şeker gibi gıdalar harici unsurlar içerebilir.
- Çocukların sağlıklı kalabilmeleri uyku düzenleriyle de yakından ilgilidir. Yetersiz uyku çocuklarda iştah artışına ve hormonal düzensizliklerin oluşmasına sebebiyet verebilir.
Obezite Genetik midir?
Yapılan çalışmalar, obezitenin kalıtımsal nedenlerle de gelişebildiğini ortaya koyuyor. Genetik faktörlerin obezite üzerindeki etkisi %25 ila %40 arasında değişiklik gösterdiği söyleniyor.
Günümüzde uzmanlar, çevresel faktörlerin de obezite üzerinde etkili olduğu konusunda hemfikir. Hayatın kolaylaşmasını sağlayan her gelişme bedenin daha az çalışmasına sebep olduğu gibi bireyleri daha kalorili beslenmeye yönlendirir. Bu nedenle obezite yalnızca genetik faktörler sonucunda ortaya çıkmayabilir.
Obezite ve Metabolik Sendrom Arasındaki İlişki Nedir?
Kötü beslenme alışkanlıkları ve hareketsizliğin sonucunda oluşan obezite, genetik ve çevresel faktörlerin birlikte etki ettiği metabolik sendroma neden olan bir faktördür. Metabolik sendrom ise kalp ve damar hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon ve şeker gibi rahatsızlıklar nedeniyle oluşur.
Bu rahatsızlıkların ortak noktası insülin direncidir. Obezite beraberinde insülin direncini de getirebilir. Bu durum zaman içerisinde metabolik sendrom sorununu tetikleyebilir.
Obeziteye Karşı Hangi Yaşam Tarzı Değişiklikleri Önerilir?
Örneğin:
- Yemekleri yavaş yemeye, çokça çiğnemeye ve sofradan alelacele kalkmamaya özen gösterilebilir.
- Yemekten sonra kısa yürüyüşler yapılabilir.
- Gün içerisinde gidilecek yakın noktalara araç kullanmak yerine yürümek tercih edilebilir.
- Hazır gıdalardan, şekerden ve zararlı yağlardan uzak durmak fayda sağlayabilir.
Obezite Psikolojik Sorunlara Neden Olur mu?
Obezite bireyin görünümünde kilo kaynaklı sıkıntılar yaratabilir. Bunun sonucunda bireylerin toplum içerisindeyken kaygı hissetmelerine ve zaman içerisinde sosyalleşmekten uzaklaşmalarına neden olabilir. Obezite duygusal yeme bozukluğu, depresyon gibi ruh sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir.
Obezite İçin Psikolojik Destek Alınır mı?
Obezite sorunu yaşayan bireyler, psikolojik destek alarak yaşanan sorunun altında yatan problemlerin farkına varabilirler. Ayrıca diyetisyen eşliğinde kilo verme sürecinde karşılaşılabilecek çevresel baskılarla mücadele etmeyi kolaylaştırmak adına bir ruh sağlığı uzmanından destek alınabilir.
Eğer sizin de obezite hastalığı konusunda uzman desteğine ihtiyacınız varsa Heltia uygulaması üzerinden kişisel sağlık danışmanınızı seçebilir, psikolojik ve fiziksel destek alabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Obsesif Kompulsif Bozukluk: Tanımı, Sebepleri, Tedavisi” ve “Evcil Hayvan Beslemenin Faydaları” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
