Hayatta amaç ve anlam bulmak en temel ihtiyaçlarımızdan. Tarih boyunca filozoflar tarafından çokça tartışılan anlam; “idrak” (kişinin hayatının bir anlamı olduğunu hissetmesi), “amaç” (değerli hedefler tarafından yönlendirildiğini ve motive edildiğini hissetmek) ve “önemseme” (kişinin varlığının önemli olduğunu hissetmesi) unsurlarından oluşan çok boyutlu bir kavram aslında.
Anlam aynı zamanda psikolojik, fiziksel ve genel refahın da önemli bir belirleyicisi. Bilimsel araştırmalar, yüksek bir amaç duygusuna sahip olmanın daha yüksek pozitif duygulanım ve daha uzun ömürlülük ile bağlantılı olduğunu gösteriyor. Japon kültüründe ise yaşamda anlam ve amaç bulmak kişinin “ikigai”sini bulması demektir.
Peki, İkigai Ne Demek?
Kesin bir çevirisi olmamakla birlikte, Japonca "yaşamak" anlamına gelen “ikiru” ve "umulan şeyin gerçekleşmesi" anlamına gelen “kai” kelimelerinin birleşiminden oluşan “ikigai”yi, bir varoluş nedeni veya hayatı yaşamaya değer kılan şey olarak düşünülebiliriz.
İkigai, tutku (neyi sevdiğiniz), misyon (dünyanın neye ihtiyacı olduğu), yetenek (neyde iyi olduğunuz) ve meslek (ne yaparak kazanç sağlayabileceğiniz) olmak üzere dört temel unsurun birleştiği noktada bulunur.
İkigai Felsefesi Ne İşe Yarar?
Araştırmalar, ikigaiye sahip olmanın stresli durumlarda kaygının azalmasına yardımcı olduğunu göstermiştir. Ayrıca, çalışmalar ikigainin bağışıklık fonksiyonumuzu pozitif yönde etkilediğini, stresi azalttığını, benlik saygısını ve öz kabulü artırdığını da ortaya koymuştur.
Kısacası ikigaiye sahip olmak, pratikte her günümüzün anlamla dolu olduğu anlamına geliyor. Tabii ki ikigaimizi keşfetmemiz iç gözlem ve çaba gerektirdiğinden bir süre neye gerçekten değer verdiğimiz üzerine kafa yormak ilk etapta yararlı olabilir.
İkigai Keşif Yolculuğu Nasıl Olur?
1. Adım: İkigainin Ne Anlama Geldiğini Anlamak
Anlamlı ve mutlu bir yaşamın sırrı, her gün bir amaç doğrultusunda yaşamak. Çünkü anlamı ve değeri olan bir hayat yaşamak, sizi daha mutlu ve zor zamanlarda daha dirençli hale getiriyor. Peki hayatta size anlam veya amaç duygusu veren şey nedir?
Bunu keşfetmek için öncelikle neyi sevdiğinizi, dünyanın neye ihtiyacı olduğunu, ne için para alabileceğinizi ve neyde iyi olduğunuzu tespit etmeniz gerekiyor. İkigainiz de bu dört unsurun birleştiği noktada bulunuyor.
2. Adım: İkigai Çemberlerini Doldurmak
İkigaimizi bulmak aslında devam eden bir kendini gözlemleme süreci. Bu yüzden, koşullarınız zaman içinde değiştikçe ikigainizin de değişmesi mümkündür. Şimdi hemen bir egzersizle anlattıklarımızı somutlaştıralım isterseniz.
Aşağıdaki alıştırmada, ikigainizle ilgili dört soruyu yanıtlayacaksınız. Her bir soru hakkında düşünmek için birkaç dakikanızı ayırın. Ardından yukarıdaki çemberlere herhangi bir kelime, cümle veya fikir yazın. İkigai'niz bu dört soruya verdiğiniz yanıtların örtüştüğü noktadır (Öz düşünümsel ipuçları için yazının sonundaki soruları inceleyebilirsiniz).
Çember 1. Neyi seviyorsunuz?
İlk olarak tutku, ikigainizi bulmak için çok önemli. Çünkü tutku olmadan yaşama nedeninizi keşfetmeniz oldukça zordur.
Gerçekten neye karşı tutkulu hissediyorsunuz? Hayatın herhangi bir alanında sevdiğiniz şeyleri düşünmek için birkaç dakikanızı ayırın: örneğin işiniz, aileniz, gönüllü faaliyetleriniz veya kişisel ilgi alanlarınız (hobileriniz).
Çember 2. Dünyanın neye ihtiyacı var?
Sosyal varlıklar olduğumuzdan başkalarının bize ihtiyaç duyduğunu bildiğimizde, kendimizi yararlı, değerli ve amaç dolu hissederiz. Arkadaşlarınızın, ailenizin ya da yakın çevrenizin neye ihtiyacı olduğunu düşünün. Bu ihtiyaçlar hemen hemen her şeyi içerebilir: bir ürün, bir hizmet veya tek bir kişiye yardım etmek kadar basit bir şey.
Çember 3. Nelerden maddi kazanç sağlayabilirsiniz?
İkigai kavramı maddi durumla da ilgili çünkü sevdiğiniz bir şeyi yaptığınızda karşılığını alabiliyorsanız, daha mutlu ve tatmin edici bir yaşamın temelini atmış olursunuz. Ancak yeteneklerinizi uygulayabileceğiniz, tutkunuzu paylaşabileceğiniz ve maddi karşılık alabileceğiniz bir iş bulmak her zaman kolay olmayabilir. Bu yüzden, bu adımda ilk olarak önceki iş pozisyonlarınızı düşünebilirsiniz:
Hangi konuda iyiydiniz?
Belli görevlerde çalışırken özellikle başarılı olduğunuz konular var mıydı?
Hangi becerileriniz size para kazandırdı?
Çember 4. Hangi konuda iyisiniz?
Hangi konuda iyi olduğunuzu bulmak, çok fazla öz değerlendirme yapmayı gerektiriyor. Bu yüzden, bu soruya cevap vermeden önce becerileriniz, güçlü yönleriniz ve iyi yapabildiğiniz şeyler hakkında düşünmek için zaman ayırın. Belki de size doğal gelen, insanların faydalı bulduğu veya elde etmek için çok çalıştığınız belirli bir beceriniz veya yeteneğiniz olabilir.
3. Adım: Örtüşen Yanıtları Bulmak
Yanıtlarınıza baktığınızda bazılarının ikigai grafiğinin birden fazla dairesinde yer aldığını veya bazı yanıtların birbiriyle ilişkili olduğunu fark edebilirsiniz. Örneğin, öğretmeyi seviyorsanız (sevdiğiniz şey) ve dünyanın daha fazla bilgiden faydalanacağına inanıyorsanız (dünyanın ihtiyacı olan şey), bu ikisi arasında açık bir örtüşme vardır. Benzer şekilde, bir yanıt “sevdiğiniz şey” dairesinde ve aynı zamanda “dünyanın ihtiyacı olan şey” dairesinde yer alıyorsa, bu yanıtı “misyonunuz” olarak etiketlenen iki daire arasındaki alana yazın. Bu örtüşen alanlar ikigai'nizi bulmanızı kolaylaştıracaktır.
Dört çemberin kesiştiği noktada bir şey var mı?
Sevdiğiniz, iyi olduğunuz, karşılığında para alabileceğiniz ve dünyanın ihtiyaç duyduğu şeylerde herhangi bir yanıt belirdiğinde, ikigainizi bulmuşsunuz demektir.
4. Adım: İkigainizin Eksik Çemberlerini Bulmak
İkigai'nizi bulmak için öncelikle eksik olan dairelere odaklanmanız yararlı olacaktır. İkigai bulmacanızın eksik parçasını doldurmak için ne gerekiyor? Eksik parçaları tamamlamak için atabileceğiniz adımlar üzerinde düşünmek sizi ikigai'nize yaklaştıracaktır.
İkigainizin eksik çemberini keşfetmek için ipuçlarından da bahsedelim.
Soru 1: Neyi seversiniz?
- Nelerden hiç sıkılmazsınız? Sizi ne gülümsetir?
- Kendinizi en çok ne zaman mutlu hissedersiniz?
- En çok değer verdiğiniz 5 şey nedir?
- En son zamanın nasıl geçtiğini anlamadığınızda ne yapıyordunuz?
- Maddi olarak güvende olsaydınız, zamanınızla ne yapardınız? Hiç sıkılmadığınız bir aktivite var mı?
- Hayatınızın hangi yönleri sizi canlı ve enerjik hissettiriyor? Tutkulu olduğunuz konular neler?
- Değerleriniz neler ve bunları nasıl kullanıyorsunuz?
- Bir şeyde en iyi olabilseydiniz, bu ne olurdu?
- Karşılığında para almasanız bile ne yapmaya devam ederdiniz?
Soru 2: Hangi konuda iyisiniz?
- Hangi becerilerinizi geliştirmek için zaman harcıyorsunuz? İnsanlar size hangi konuda yardım için başvuruyor?
- Özgeçmişinizde hangi becerilerinizi listeliyorsunuz?
- Hangi faaliyetler için 100 saatten fazla pratik yaptınız?
- Bir şey öğretmek zorunda olsaydınız, ne öğretirdiniz? Hangi beceri veya yeteneklerinizi kullanmak size doğal geliyor?
- Çok fazla çaba harcamadan başarılı olduğunuz bir alan/konu var mı? Kendiniz hakkında iyi hissetmenizi sağlayan şeyler neler?
- Diğer insanlar size ne konuda iltifat ediyor? Hangi başarılarınızla gurur duyuyorsunuz?
- Şu an yaptığınız işin hangi kısımları size kolay geliyor?
- Sosyal çevrenizde veya iş yerinizde hangi faaliyetlerde diğerlerinden daha iyisiniz?
Soru 3: Ne yaparak maddi kazanç sağlayabilirsiniz?
- Daha önce ne için para aldınız?
- Şu anki işinizde olmasaydınız ne yapıyor olurdunuz?
- Sizce bu işi yapmak size şu anda istediğiniz/ihtiyacınız olan geliri sağlayabilir mi?
- Uzun vadede bu işi yaparak iyi bir yaşam sürebilir misiniz?
- İnsanlar sunduğunuz şey için size kaynak ayırmaya istekli mi? Kendiniz için bir niş belirleyebilir misiniz?
- Hangi işler, pozisyonlar veya görevler ilginizi çekiyor?
Soru 4: Dünyanın neye ihtiyacı var?
- Sosyal çevrenizdeki insanların neye ihtiyacı var?
- Dünyanın işleyişinde değiştirmek istediğiniz bir şey var mı? Çevrenizdekilerin yaşamlarına nasıl olumlu katkı sağlayabilirsiniz?
- Sahip olduğunuz ve yüksek talep gören 3 becerinizi düşünün. Bu becerilerle başkalarına ne sunabilirsiniz?
- Büyük bir topluluğa bir mesaj iletebilecek olsaydınız, mesajınız ne olurdu? Başkalarına nasıl yardım edersiniz?
- Başkalarına ne öğretebilirsiniz?
Bu içeriği faydalı bulduysanız Uzman Psikolog Renginur Ocak'ın diğer yazıları olan “Karakter Güçlerinizi Tanıyor musunuz?” ve “Duygusal Çeviklik Nedir? 4 Adımda Nasıl Geliştirilir?” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Kaynaklar
Cohen, R., Bavishi, C., & Rozanski, A. (2016). Purpose in life and its relationship to all- cause mortality and cardiovascular events: A meta-analysis. Psychosomatic Medicine, 78(2), 122-133.
García, H., Miralles, F., & Cleary, H. (2017). Ikigai: The Japanese secret to a long and happy life. Penguin Books.
George, L. S., & Park, C. L. (2016a). Meaning in life as comprehension, purpose, and mattering: The promise of a tripartite conceptual model. Review of General Psychology, 20, 205-220.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
