İş dünyası son zamanlarda büyük dalgalanmalar yaşıyor. Gerek enflasyon olsun gerek pandeminin süregelen etkileri, çalışma hayatındaki rekabet her zamankinden daha yoğun. Bu sebeple de çalışanlar bu enflasyon sebebiyle belli beklentiler içerisine giriyor, çalıştıkları kurumlara karşı bakış açıları farklılaşabiliyor. Bu güçlü piyasa değişimleri ve artan çalışan beklentileri de işverenleri belli adımlar atmaya, yeni yetenekler çekmek için daha fazla uğraşmaya itiyor.
Bunun en büyük etmenleri de şirketlerin sunduğu yan haklar ve sosyal olanaklar. Zaten var olan ücret beklentilerinin yanı sıra yan haklar, birçok kişinin bir işi tercih etme sebeplerinde en üst sıralarda geliyor.
Bu nedenle bu yazıda kapsamlı yan hak politikalarının faydalarını anlatmak, sunabileceğiniz en iyi yan hakları keşfetmek ve çalışanlarınızı bu bakımdan nasıl destekleyebileceğinizi örneklendirmek istedik. Haydi başlayalım:
1. Ücret, Zam ve Prim Politikaları
Bunları “yan hak” adı altında değerlendirmek tam olarak doğru olmaz. Ancak çalışanlar üzerindeki etkisi bakımından bu grupta ele almanın yine de faydalı olabileceğini düşündük.
Melon ve Endeavor’ın 71 şirket arasında yürüttüğü “Türkiye Teknoloji Sektörü Ücret ve Yan Haklar Trend Raporu: Haziran 2024” verilerine göre:
- Ocak 2024’te gerçekleştirilen ücret artışları (medyan olarak) %46 civarında belirtiliyor.
- Temmuz 2024 için de kurumların %49’u, ikinci bir ücret artışı planladığını ortaya koyuyor.
- Çalışanların şirkette kalma süresi arttıkça da ücret paketlerinde ve yıllık ücretlerinde genel bir artış gözlemleniyor.
Yani görüldüğü üzere şirketlerin olabildiğince kalifiye eleman işe alma ve elde tutma çabası, maaş artışlarına da yansıyor. Siz de çalışan esenliğini destekleme açısından maaş zam politikanızı düzenleyebilir, geçinmelerini kolaylaştırabilir ve şirketten aldıkları doyumu artırabilirsiniz.
Bunun için atılabilecek adımlardan biri de prim sistemine geçmek, yani çalışanların başarılarına göre ödüllendirildiği bir maaşlandırma sistemi kurmak. Bu motivasyonu ve verimliliği artırmak, çalışanların başarılarını tanıdığınızı göstermek için faydalı bir yol olabilir.
Melon & Endeavor verilerine göre, performansa göre prim sisteminden yararlanan çalışanların oranı ortalama %79. Satış rollerinde bulunan çalışanlardan satışa göre prim alanlar ise %57 oranında.
2. Kariyerde İlerleme ve Gelişme Fırsatları
Bu fırsatı sunmanın en önemli adımlarından biri tabii ki de pozisyon içi ilerleme fırsatları, yani terfiler. Yetenek profesyonellerinin %72’si, çalışanların iç pozisyonlar ve terfi için ilk adımı kendilerinin attığını (örn. iş ilanını panoda görerek başvurduklarını) belirtiyor.
Bunun yerine düzenli ve detaylı bir performans değerlendirme sistemi kurmak, çalışanlarınızın kariyerlerinde hak ettikleri yükselme ve ilerleme imkanlarına ulaşmalarını kolaylaştırabilir. Bu konu hakkında daha detaylı bilgiye “Performans Değerlendirme Nedir, Nasıl Yapılır?” adlı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca:
- Eğitim ve sertifika programları,
- Seminerler ve konferanslar,
- Mentorluk ve koçluk programları,
- Alakalı alanlarda içerik ve kaynak paylaşımı gibi destekler sunmayı da düşünebilirsiniz.
3. Kapsamlı Sağlık Sigortası
Forbes Advisor’ın yürüttüğü bir ankete göre sağlık sigortası, çalışanların işverenlerden en çok istediği yan hakların en başında geliyor. Çalışanların %67’si ve işverenlerin %68’i, bunun en temel yan hak olduğunu düşünüyor.
- Melon & Endeavor raporuna göre ise, Türkiye’de çalışanlarına özel sağlık sigortası veya tamamlayıcı sağlık sigortası yan hakkı sağlayan şirket oranı %97. Hatta bunun bir yan hak olarak görülmeyi bıraktığı, şirketlerin sunması gereken bir hizmet olduğu düşünülmeye başlandığı bile söylenebilir.
- Ancak çalışanları olabildiğince desteklemek için bunun kapsamlı bir yan hak olması önceliklendirilebilir. Örneğin genişletilmiş teminat seçenekleri, aile üyelerini de kapsayan planlar dahil edilebilir.
4. Yemek ve Ulaşım Desteği
- Yemek desteği; çalışanların günlük beslenme ihtiyaçlarını karşılamaları, enerjik ve verimli hissetmeleri, fiziksel sağlıklarını korumaları açısından önemli olabilir. Ofis içerisindeyken herkesin beslenme düzenine uygun, besleyici yemekler sunulması bir seçenektir. Uzaktan çalışma gibi durumlarda ise günlük yemek desteği vermek tercih edilebilir.
- Yine ofise gidilen bir düzende ulaşım desteği sunmak, çalışanların trafik stresini ve maddi çekincelerini azaltabilir. Zaman tasarrufu sağlayarak iş-yaşam dengelerini geliştirmeye de yardımcı olabilir.
- Bu kapsamda düşünebileceğiniz bir diğer opsiyon ise teknoloji desteği. Modern dünyada çalışanların işle ilgili en büyük ihtiyaçlarından birinin teknolojiye erişim olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu nedenle gerekli teknolojik aletlerin sağlanması, internet desteği gibi seçenekleri önceliklendirebilirsiniz.
5. Esnek Çalışma Şartları
Şirket genelindeki çalışma modelleri sorulduğunda, Melon & Endeavor anketine katılan kurumlar şu şekilde cevap veriyor:
- Hibrit çalışma modelinde olan şirketlerin oranı %45-50 arası. Bunların %21’i sadece 1-2 gün uzaktan çalışırken geri kalanı 3-4 gün uzaktan çalışma şeklinde ilerliyor.
- Tamamen uzaktan çalışan şirketlerin oranı %20. Bu oran, teknoloji şirketleri/rollerinde ise %33’e kadar çıkıyor.
- İsteğe bağlı ofise gidilen bir sistem yürüten kurumlar %24 civarında.
Çalışma düzeninin nasıl belirlendiği ise aşağıdaki gibi:
- %37: Çalışanlar kendileri karar veriyor.
- %32: Departman ihtiyacına göre belirleniyor.
- %10: Kurum belirliyor.
- %21: Hibrit çalışma opsiyonu tanınmıyor.
Bunun en büyük sebebi, özellikle de pandemiden sonra bu düzenin faydalarının tanınmaya başlanması. Uzaktan veya hibrit çalışma opsiyonları birçok açıdan faydalı olabilir: Çalışanlara daha fazla otonomi sağlar, zaman ve efor tasarrufuna yardımcı olur, başka yerlerdeki ve farklı ihtiyaçlara sahip kişilerin şirketinizde çalışmasını kolaylaştırarak çok yönlü bir kurum kültürü yaratır.
6. Tatil ve İzinler
Veriler, tatil ve izin sayısı kısıtlı olan çalışanların daha iyi fırsatlar sunan bir pozisyona geçmekte tereddüt etmediğini ortaya koyuyor. Çünkü çalışanların iyi oluşunu korumak açısından bu haklar önemli bir rol oynuyor.
Ücretli izin (PTO), tatiller, ebeveynlik izni gibi yan haklar:
- Sağlıklı bir iş-yaşam dengesi kurmakta,
- Çalışanların stres ve tükenmişlik seviyelerini azaltmakta,
- Memnuniyeti artırarak şirkete bağlılığı güçlendirmekte,
- Çalışılan zaman içerisinde daha pozitif bir ortam kurmakta etkili oluyor. Bu da uzun vadede hem çalışanların sağlığını koruyor hem de kurumun başarısını artırabiliyor.
7. Fiziksel ve Mental Sağlık Desteği
Son olarak da sağlık desteği vermenin önemine değineceğiz.
Sağlık sigortası tanı, teşhis ve tedavi gibi tıbbi süreçlerin yönetilmesinde elbette çok önemli. Ancak çalışanların zihinsel ve fiziksel sağlığını geliştirmeye yardımcı belli uygulamalar ile de bütünsel sağlıklarını destekleyebilirsiniz.
Bu adımlar ise şu şekilde atılabilir:
- Mental ve fiziksel sağlığı korumak ile ilgili eğitimler düzenleyebilir, çalışanları motive edebilirsiniz.
- Kurum çapında fiziksel aktifliğe odaklı etkinlikler düzenleyebilirsiniz. Örneğin departmanlar arası turnuvalar düzenleyebilir, bir yandan da ekip çalışmasını güçlendirebilirsiniz.
- Ayarlanabilen ayakta masalar, pilates topları, elastik bantlar gibi çözümleri ofisinize dahil ederek aktif kalmayı cesaretlendirebilirsiniz.
- Ofiste sağlıklı beslenme opsiyonları sunabilirsiniz.
- Bunların yanında Heltia uygulamasını kullanabilir; uzman psikolog, fizyoterapist ve diyetisyen görüşmeleri ile çalışanların bütüncül sağlığını korumalarına yardımcı olabilirsiniz. Heltia ile iletişime geçerek çalışanlarınızın iyi oluşunu destekleyecek dijital ve kapsamlı çözümler sunmaya hemen başlayabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz “Ön Saf ve Servis Çalışanlarının Mental Sağlığını Desteklemek” ve “Turnover Nedir, Nasıl Hesaplanır?” adlı yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Kaynaklar:
“Best Employee Benefits in 2024”. Dana Miranda, Forbes Advisor, 2024.
“Türkiye Teknoloji Sektörü Ücret ve Yan Haklar Trend Raporu: Haziran 2024”. Melon & Endeavor, 2024.
