İnsan vücudundaki doku ve organların oksijen ve besin ihtiyacının karşılanması, kanın kalpten aort ve atardamarlara gönderilmesi ile gerçekleşir. Atar damarların içinde dolaşan kanın damar duvarına uyguladığı basınç, kan basıncı olarak ifade edilir. Uygulanan bu basıncın artması ise hipertansiyon ile sonuçlanır.
Toplumda görülme sıklığı giderek artan hipertansiyon, hem kardiyovasküler hem de renal sistem hastalıklarına öncü olabiliyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre hipertansiyon, önlenebilir ölüm nedenleri içerisinde birinci sırada yer alıyor. Bu durum, bize hipertansiyona karşı beslenme tedavisinin önemini vurgular.
Bu yazıda hipertansiyonun tedavisi için geliştirilen Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları (DASH) Diyeti’ni açıkladık, faydalarından ve nasıl uygulanabileceğinden bahsettik.
DASH Diyeti İlkeleri Nelerdir?
DASH diyeti, yukarıda da belirttiğimiz gibi yüksek tansiyonu kontrol altına almak için uygulanan bir beslenme şekli. Geleneksel tuz kısıtlamasını destekleyen popüler diyet önerilerinin de ötesinde, DASH diyeti beslenmenin genel olarak düzenlenmesini de hedefler. Antioksidanlardan ve posadan zengin, yağ ve şekerden kısıtlı olması sebebiyle diyabet, kalp-damar hastalıkları ve diğer hastalıklar için de koruyucu olabileceği düşünülür. Akdeniz diyetine benzerliği ile de dikkat çeker.
DASH diyetinde temel beslenme ilkeleri şu şekilde özetlenebilir:
- Sodyum alımını orta seviyede tutan,
- Basit şeker, kolesterol ve doymuş yağ asitlerinden yoksun,
- Protein, posa, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve karbonat açısından zengin bir beslenme örüntüsü oluşturmak.
DASH Diyetine Göre Neler Tüketilir?
- Sebze, meyve ve yağlı tohumların diyette yer alması DASH diyetinin antioksidan besin ögeleri, A, C, E vitaminleri ve çinko mineralinden zengin olmasını sağlar.
- Hipertansiyon hastalarının sebze ve meyveye ek olarak tam tahıl, yağlı tohum, kuru baklagil, kümes hayvanı ve balık tüketiminin de arttırılması sağlanır.
- DASH diyetinde belirgin bir yağ kısıtlaması şartı bulunmaz. Ancak doymuş yağların sınırlandırılması ile oluşan enerji açığının çoklu doymamış yağ asitleri ile dengelenmesi tavsiye edilir.
DASH Diyetinde Kısıtlanan Besinler Nelerdir?
- Kırmızı et, işlenmiş et ürünleri (pastırma, jambon, sucuk, sosis, kurutulmuş et vb.) ve rafine şekerli besinler beslenme programından çıkarılır.
- Oda ısısında katı halde bulunan (çoğunlukla hayvansal gıdalardan elde edilen) doymuş yağlardan gelen enerjinin kısıtlanması kalp ve damar sağlığı açısından oldukça önemlidir.
- Bu sebeple süt ve süt ürünlerinin de “düşük yağlı” tüketimi desteklenir.
Beslenme önerilerine ek olarak sedanter yaşamdan aktif bir yaşam tarzına geçiş yapmanın antihipertansif ilaçların dozunda ve miktarında azalma ile sonuçlanabileceği bilinmektedir.
DASH Diyeti ve Sodyum Tüketimi İlişkisi
Aşırı tuz tüketimi, yüksek tansiyon ile ilişkilendirilen bir beslenme alışkanlığı. Belirtileri oluşturabildiği gibi kötüleştirebiliyor, kişinin fiziksel sağlığını oldukça olumsuz etkileyebiliyor. Bu sebeple DASH diyetinde ana olarak sodyum tüketiminin de azaltılması hedefleniyor.
Sodyum Tüketimini Azaltmak İçin Neler Yapabilirsiniz?
- Besin etiketi okuma alışkanlığı edinin. Etiket üzerinde yazan %RDA'nın %5 ve daha azını içeren besinler tercih etmeye çalışın. (“Gıda Alışverişi Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?” adlı yazımıza göz atarak bu konuda daha detaylı bilgi alabilirsiniz.)
- Tüketilen besinler, miktarları ve sodyum içeriklerinin kaydını oluşturabilirsiniz. Örneğin 1 tatlı kaşığı tuz 6 gramdır ve 2300 mg sodyum içerir. 1500 mg tuz (3/4 tatlı kaşığı) alınması, kan basıncını düşürmede daha etkilidir. Günlük sodyum içeriğinin %20'sinden fazlasını içeren besinlerden de olabildiğince uzak durun.
- Konserve besinlerden ve fast-food gıdaların tüketiminden kaçının. Sağlıksız yağ içeriği olan yiyeceklerin çoğunlukla sodyum açısından da oldukça zengin olduğunu unutmayın. Dışarıda yemek yiyeceğinizde de az tuzlu hazırlanmasını rica edebilirsiniz.
Bunların yanında Heltia uygulamasını indirerek bir beslenme uzmanından destek alabilir, online diyetisyen görüşmeleri ile ihtiyacınız olan kişiselleştirilmiş beslenme düzenini oluşturabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz “Antioksidan Tüketimi: ORAC Değeri Yüksek Besinler” ve “Psikolojide Plasebo Etkisi Nedir?” adlı blog yazılarımıza da göz atabilirsiniz. Ayrıca Heltia Blog’un “Sağlıklı Tarifler” kategorisine göz atarak beslenme düzeninizi destekleyecek önerilerden faydalanabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.