Sosyal çevrenizden uzak kaldığınızda kendinizi kötü hissediyor, sosyal etkileşimlerden yorulsanız bile onlarla görüşmek istiyor musunuz? Sosyal olmak ve sosyalleşmek aslında tüm insanların evrimsel olarak ihtiyaç duyduğu, olmadığında eksikliğini hissettiği süreçler. 👬
Sosyal biri olmak ne demek, sosyalleşme nedir ve neden önemlidir, sosyal olmanın faydaları nelerdir, hep birlikte keşfedelim:
Sosyal Olmak Ne Demek?
“Sosyal olmak” aslında sosyal iletişime ihtiyaç duymak, çevremizle iletişim kurmak ve kurmayı istemek demek. Hiçbir insan sosyal etkileşime tamamen karşı değildir, bazılarının daha az olsa da herkesin başka insanlarla etkileşime ihtiyacı vardır.
"Sosyal insan ne demek?" sorusunu farklı kişilik tipleri açısından da irdeleyebiliriz. Eğer içe dönük bir insansanız bile, bir süre sosyal çevrenizden uzak kaldığınızda kendinizi kötü hissedebilirsiniz. Yalnızlığı tercih etmiş olsanız, bilinçli olarak kabuğunuza çekilseniz bile bu geçerli olabilir. Bu karar size ait olmasına rağmen eksiklik hissetmek ise değişik gelebilir.
Bunun yanında eğer sosyal ilişkiler kurmakta zorlanan biriyseniz, siz tam olarak anlamlandıramasanız da bu durum sizi aslında rahatsız ediyor olabilir. İnsanlarla etkileşime girememek, bir şekilde sohbetten uzak kalmak, yeteri kadar yakın ilişkiler kuramamak yaşamınızın üzerinde hafif gri ama yine de fark yaratan bir bulut oluşmasına neden olabilir.
Peki, bizim için sosyalleşmenin önemi tam olarak ne?
Sosyalleşme İhtiyaç mıdır? Öyleyse Neden?
İnsanlar, sosyal grupların içerisine doğarlar ve tüm hayatlarını toplumun bir parçası olarak geçirirler. Bu, homo sapiens türünün ilk zamanlarından beri geçerli olan bir durum.
Sosyalleşmenin Evrimsel Kökenleri
Araştırmalar; primat atalarımızın bir arada kalması, topluluk halinde yaşaması ve birbirine yardımcı olmasının türümüzün ilerlemesine katkı sağladığını gösteriyor. Yani sosyalleşmek hayatta kalmaya yardımcı oluyor.
Araştırmacılar ayrıca insanların doğuştan şefkatli varlıklar olduğunu; şefkat, empati ve paylaşma kapasitesinin eş seçiminde göz önüne alındığını gösteriyor. Buna göre bu özellikleri olan kişiler soyunu sürdürebildiği için bugün insanların çoğunda da bu nitelikler görülüyor olabilir.
Kısacası, sosyalleşmek istiyoruz çünkü öyle evrimleşmişiz.
Bunların yanında sosyalleşmek “insan olarak” işlev görmemizi mümkün kılar. Sosyalleşme bizi insan yapan faktörlerden biridir. Sosyal bir ortamda büyümek; iletişim kurma, duygularımızı ifade edebilme, farklı koşullara uyum sağlayabilme gibi hayatımızı kolaylaştıran ve iyileştiren beceriler geliştirmemize yardımcı olur. Kim olduğumuzu belirleyen, bizi biz yapan en önemli bileşenlerdendir.
Sosyal Olmanın Faydaları Nelerdir?
Sosyal etkileşim; kendimizi yavaş yavaş başkalarının gözünden görmemizi, kim olduğumuzu ve dünyaya nasıl uyum sağlayabileceğimizi gösteren bilişsel beceriler katar ve benlik algımızı şekillendirir. Bunun yanında isanın en temel ihtiyaçlarından biri olan sosyalleşme, birçok açıdan psikolojik iyi oluşumuzu, yaşamdan aldığımız hazzı da etkiler.
1. Sosyalleşmek, Daha Mutlu ve Uzun Bir Yaşam Sunabilir
- Arkadaşlar veya aile üyeleri ile yakın sosyal bağların keyfini çıkarmak bizi mutlu edebilir ve uzun vadede genel yaşam memnuniyetimizi iyileştirebilir.
- Birçok uzman sosyalleşmenin kaygı ve depresif duyguları azalttığını bu sayede de mental sağlığı güçlendirdiğini savunuyor. Özellikle yüz yüze görüşmenin dopamin ve serotonin gibi ruh halini iyileştiren nörotransmitterlerin salgılanmasını desteklediğini dile getiriyor.
- Bu bileşenlerin ayrıca stres tepkisini yönetme konusunda da önemli bir rol oynadığı düşünülüyor. Buna bağlı olarak da sosyalleşmenin yoğun stresin yaratabileceği olumsuz etkilerden uzaklaşmaya yardımcı olabileceğini söyleyebiliriz.
- Ayrıca birileriyle konuşmak, duygu ve düşünceleri paylaşmak en etkili öz düzenleme yöntemlerinden biridir. Kendinizi kötü hissettiğinizde bir dost sesi duymak sizi rahatlatır ve olumsuz duygulardan uzaklaşmanıza yardımcı olur.
- Yapılan birçok araştırma, süper yaşlıların (bellek ve diğer bilişsel beceri performansları orta yaşlardaki yetişkinlerle kıyaslanabilir düzeyde yüksek olan bireyler) sırlarından birinin de aktif bir sosyal yaşam sürdürmek olduğunu gösteriyor. Bir topluluk içerisinde yaşayan ve birbirini her anlamda destekleyen bireyler; daha uzun süre, daha mutlu ve sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürebiliyorlar.
2. Sosyalleşmek, Beyin Gelişimini Destekler
Viktor’un hikayesinde de gördüğünüz gibi, sosyalleşmek bilişsel gelişim açısından da çok önemli. Başka insanlarla düzenli iletişimde olmak beyin kapasitemizi artırıyor.
- Birçok uzmana göre sosyal temas, hafızayı destekliyor ve bilişsel beceriler kazanmaya yardımcı oluyor.
- Zihinsel esneklik kazanan beyin bu sayede alzheimer, Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklardan korunabiliyor.
2.249 Kaliforniyalı kadın ile yapılan bir çalışmada araştırmacılar dört yıl boyunca kadınlarla görüşerek, sosyal ağlarının boyutu ve yakınlığı hakkında veri toplamışlar. Sonuçlara göre daha geniş sosyal ağlara sahip kadınların, daha küçük sosyal ağlara sahip kadınlara göre bunama geliştirme olasılığının yüzde 26 daha az olduğunu göstermiş. Arkadaşları ve aileleriyle günlük temasta bulunan kadınlarda demans riskini neredeyse yarı yarıya azaldığı görülmüş.
3. Sosyalleşmek, Daha İyi Bir İnsan Olmak Konusunda Teşvik Sağlayabilir
- Sosyal çevre, kimliğin belirlenmesinde birçok açıdan rol oynar. Başka insanlarla etkileşimde olmak daha anlayışlı, düşünceli ve paylaşmaya açık biri olmaya katkı sağlayabilir.
- Bunun yanında sosyalleşme iyi alışkanlıklar geliştirmeye de destek olabilir. Örneğin, bazı aktiviteleri grup olarak yapmak çok daha eğlencelidir. Tek başınıza yürüyüş yapmak istemezseniz, bir grup arkadaşınızla doğada keyifli bir rotada yürümeye daha gönüllü olabilirsiniz.
- Sanat derslerine katılmak, düzenli egzersiz yapmak, ilgi alanlarına uygun bir hobi edinmek ise öz düzenleme becerileri geliştirmeye yardımcı olur ve genel anlamda da mental sağlığı destekler.
Yapılan araştırmalara göre bir başkasının güvenilmez veya samimiyetsiz olduğunu diğerlerine bildiren koruyucu dedikodu türü olan "toplum yanlısı dedikodu" faydalı bir olgu olabiliyor. Çünkü toplum yanlısı dedikodu bencil davranışları azaltabiliyor, işbirliğini teşvik edebiliyor. İnsanlar olumsuz davranışları ile dedikodulara konu olmamak için daha iyi ve dikkatli davranma eğiliminde olabiliyorlar.
Mental sağlığı daha da fazla destekleyecek bir durum, psikolojik danışmanlık almaktır. Sosyal hayatla ilgili problemleriniz dahil için her konuda Heltia uzmanlarına danışabilir, online terapi alarak ruh sağlığınızı iyileştirebilirsiniz.
Bu içeriği faydalı bulduysanız “Sosyalleşmek için Neler Yapılabilir?” ve “Uzak Mesafe Arkadaşlıkları için 4 Öneri” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
Shultz, S., Opie, C., & Atkinson, Q. D. (2011). Stepwise evolution of stable sociality in primates. Nature, 479(7372), 219-222.
Morgan, T. J., Uomini, N. T., Rendell, L. E., Chouinard-Thuly, L., Street, S. E., Lewis, H. M., ... & Laland, K. N. (2015). Experimental evidence for the co-evolution of hominin tool-making teaching and language. Nature communications, 6(1), 1-8.
Crooks, V. C., Lubben, J., Petitti, D. B., Little, D., & Chiu, V. (2008). Social network, cognitive function, and dementia incidence among elderly women. American journal of public health, 98(7), 1221-1227.
Van den Berg, P., Molleman, L., & Weissing, F. J. (2012). The social costs of punishment. Behavioral and Brain Sciences, 35(1), 42.
Davis, K. (1940). Extreme social isolation of a child. American Journal of Sociology, 45(4), 554-565.
Itard, J. M. G., Humphrey, G. T., & Humphrey, M. T. (1932). The wild boy of Aveyron (Rapports et mémoires sur le sauvage de l’Aveyron).
