Özgüven; bireyin kendini tanıma, kendine inanma ve inançlarına göre hareket edebilme gücüne sahip olması olarak tanımlanabilir. Kendini olduğu gibi kabul eden ve kendine güven duyan kişiler, hayatlarının kendi kontrolü altında olduğunu hissederler. Kendilerinin hem zayıf hem güçlü yönlerine karşı olumlu bakış açıları bulunur.
Özgüven; kişisel gelişime katkı sağlayarak mutlu bir hayat yaşamak ve kendini gerçekleştirmek için büyük önem taşır ancak sanılanın aksine doğuştan gelmez, öğrenilebilir ve artırılabilir. Küçük yaşlarda inşa edilmeye başlansa da yetişkinlerde de özgüven geliştirilebilir.
Siz de kişisel gelişimin anahtarı özgüveninize katkıda bulunmak istiyorsanız özgüven geliştirmenin 15 farklı yolunu deneyebilirsiniz:
Özgüven nasıl geliştirilir, özgüven geliştirme teknikleri nelerdir diye merak ediyorsanız, aşağıdaki önerilerimizi inceleyebilirsiniz:
1. Kendinizi Başkalarıyla Kıyaslamayı Bırakın
Kendinizi başkalarıyla kıyaslamak, özgüvensiz ve yetersiz hissetmenize sebep olabilir. Hatta başkaları gibi olmadığınız için farkında olmadan kendinizi yargılayabilir, eşsiz özelliklerinizi göz ardı edebilirsiniz. Özgüveninizi geliştirmeyi hedefliyorsanız kıyaslamalardan kurtulmanız ve kendinizi sevmeyi öğrenmeniz oldukça önemli.
Kıyaslamayı bırakmak için:
- Değerinizin içten geldiğini hatırlayın.
- Olumlu yönlerinize odaklanın.
- Hayatın bir rekabet alanı olmadığını bilin.
- Her bireyin ve hayatın biricik ve kıymetli olduğunu unutmayın.
2. İçinizdeki Eleştirel Sesi Olumluya Çevirmeye Çalışın
Zaman zaman yaşadığımız olaylar esnasında ya da olayların ardından iç sesimizle baş başa kalırız. Bu iç ses; özellikle olumsuz olaylardan sonra karamsar, üzüntü verici, yıpratıcı ve eleştirel olabilir. Eğer siz de eleştirel iç sesinizin kötümser fikirlerine kulak veriyorsanız bu durumda özgüven problemleri yaşayabilirsiniz. Bu sebeple özgüven geliştirmek için öncelikle iç sesinizin ne dediğini fark etmelisiniz.
Eleştirel iç sesinizin konuşmaya başladığı anda söylediği yargılayıcı cümlelerin yerine daha yapıcı ve olumlu ifadeler koyabilirsiniz. Bu özgüven geliştirme yöntemini uygulayarak kendinizi çok daha iyi ve güçlü hissedebilirsiniz.
3. Adım Adım Korkularınızla Yüzleşin
Romantik bir ilişki yaşamayı veya maaşınıza zam istemeyi, özgüven geliştirdiğinizde yapmak için erteliyor olabilirsiniz. Oysa korktuğunuz eylemleri ertelemek yerine gerçekleştirmeye çalışırsanız özgüveninizi geliştirebilirsiniz.
Başlangıçta zorlansanız ve endişelenseniz bile küçük adımlarla yapmaktan çekindiğiniz ne varsa yapmaya çalışın.
Birkaç denemeden sonra hata yapmanın hatta rezil olmanın çok da önemli olmadığını fark edip korkularınızı aştığınız için kendinize daha çok güveneceksiniz.
4. Daha Fazla "Hayır" Deyin
Jean Paul Sartre "Özgür olmak hayır demeyi bilmektir." der. Gerekli durumlarda bu sözcüğü kullanabilmek, size özgürlüğün yanı sıra özgüven de kazandırır.
Sınırlarınızı belirlemek, kendinize olan saygınızı korumak, gereksiz iş yükü altında kalmamak ve kendi değerlerinizle uyumlu yaşamak için "hayır" kelimesini hayatınıza daha fazla dahil edebilirsiniz.
5. İyi Olduğunuz Alanları Belirleyin
Hiç kimse her konuda iyi olamaz. Buna rağmen herkesin yeteneğinin ve bilgi birikiminin olduğu alanlar bulunur. Dolayısıyla "Özgüven geliştirmek için ne yapmalı?" ya da "Özgüveni geliştirme yolları nelerdir?" sorularının cevabı: "En iyi neyi yapıyorsanız onu yapmaya devam edin." olabilir.
Başarılı olduğunuz aktiviteleri belirleyerek onları sık sık yapmak, kendinize olan güveninizi artırır ve güçlü yönlerinizi daha da geliştirir.
Örneğin:
- Herhangi bir hobiyi iyi şekilde yapıyorsanız bu hobiye daha fazla zaman ayırın.
- İşinizde belirli bir görevde daha yetkinseniz o görevi daha fazla üstenmeye çalışın.
Böylece iyi olduğunuz taraflarınıza odaklanabilir, özellikle iş hayatında daha iyi hissetmeniz için yetişkinlerde özgüven geliştirmenin yollarından biri olarak bunu uygulayabilirsiniz.
6. Pozitif İlişkiler Geliştirin
Özgüvenli olmanın yolları arasında ayrıca pozitif ilişkiler geliştirmeyi sayabiliriz.
Birlikte zaman geçirdiğiniz insanların tutumları, kendinize duyduğunuz özgüveni düşündüğünüzden daha fazla etkiliyor olabilir. Hâl böyle olunca özgüven gelişimi için sizi olduğunuz gibi kabul eden ve seven insanlarla pozitif ilişkiler kurmanız oldukça önemli.
7. Geçmişte Elde Ettiğiniz Başarıları Kendinize Sık Sık Hatırlatın
Kendinizi başarısız ve özgüveni düşük hissettiğiniz zamanlarda geçmişteki başarılarınızı hatırlamak daha güçlü hissetmenizi sağlayabilir. Dolayısıyla başarılarınızı bir özgüven geliştirme tekniği olarak kullanabilirsiniz.
- Bunun için bir başarı defteri edinebilir ve başarılı olduğunuz anları not alabilirsiniz.
- Bu deftere sık sık göz atarak ve yeni başarılarınızı ilave ederek özgüveninizin gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.
8. Ulaşılabilir Hedefler Belirleyin ve Hedeflerinizi Gerçekleştirmeye Odaklanın
Çok büyük hedefler belirleyip bu hedeflere ulaşamamak özgüveninize zarar verebilir. Tersi şekilde gerçekçi, aynı zamanda ulaşılabilir amaçlar belirleyip hedeflerinizi gerçekleştirirseniz kendinize ve yeteneklerinize olan güveninizi artırabilirsiniz.
O hâlde özgüven geliştirme yollarından birinin de araştırılmış, üzerine dikkatle düşünülmüş, amaçlarınıza uygun hedefler belirlemek ve bu hedefleri gerçekleştirmek olduğunu söyleyebiliriz.
Ancak her zaman hedefinize tek seferde ulaşamayabilirsiniz. Bu gibi durumlarda kendinize anlayışlı davranmaya ve tekrar denemeye özen göstermeniz oldukça önemli.
9. Özgüveninizin Yüksek Olduğu Halinizi Hayal Edin
En etkili özgüveni geliştirme yollarından yüksek özgüvenli versiyonunuzu hayal etmek olabilir. Kendinizi özgüveninizin yüksek olduğu bir duygudurum içerisinde düşünmek, o durumda neler yapabileceğinizi ve nasıl davranacağınızı görmek sizi motive edebilir.
Bu yöntem sayesinde başlangıçta zorlansanız bile bir süre sonra özgüveninizin yükseldiğini ve ulaşmak istediğiniz özgüvenli versiyonunuza yaklaştığınızı görebilirsiniz.
10. Şükran Günlüğü Tutun
Özgüven geliştirme etkinliklerinden biri de şükran günlüğü tutmak. Bu teknik, bireylerin daha iyi bir benlik algısına sahip olmasını sağlar.
Siz de şükran günlüğü tutarak kendinize samimi bir takdir gösterebilir, böylelikle yetersizlik hissinizin azaldığını fark edebilirsiniz. Bu hissin azalmasıyla özgüveninizin geliştiğini görebilirsiniz.
11. Kendinize Şefkat Gösterin
Öz şefkat, "zorlayıcı hayat olayları karşısında bireyin kendisine anlayış göstererek olumsuz duygularla baş etmesi" olarak tanımlanabilir. Bu tanıma paralel olarak kendine öz şefkat gösterebilen bir birey özgüvenini de geliştirmiş olur.
Duygusal esneklik ve istikrar sağlayan öz şefkat, bireylerde sağlıklı benlik algısını geliştirmesinin yanı sıra başarısızlıklara ve sosyal onaylara takılı kalmamayı sağlar. Öz şefkatli farkındalığa ulaşan bireyler, kendilerini ispatlamaya ihtiyaç duymazlar. Böylece daha özgüvenli olabilirler.
12. Meditasyon Yapın
Öz farkındalığı temel alarak özgüven inşa etmek istiyorsanız tercih edebileceğiniz en etkili yöntemlerden biri meditasyon yapmak.
Özgüven geliştirme meditasyonu, iç dünyanızın işleyişini yargılamadan ve kaçmadan anlamanızı sağlar. Böylelikle güçlü yönlerinizi, sınırlarınızı fark edebilir ve kendinizi olduğunuz gibi kabul edebilirsiniz. Bu öz farkındalık sayesinde özgüveninizin geliştiğini görebilirsiniz.
13. Özgüven Geliştirmenize Yardımcı Olacak Kitaplar Okuyun
"Bireylerin sorunlarını tanıyıp onlara çözüm üretmek amacıyla kitapları araç olarak kullanması" şeklinde tanımlanan bibliyoterapi, özgüven geliştirmek için oldukça etkili bir yöntem. Siz de “Özgüven nasıl kazanılır?” sorusunun yanıtını bibliyoterapi kaynaklarında bulabilirsiniz.
- Özgüveni Keşfedin - Melanie Fennell
- Özgüven Kazanma Yolları 1, 2 - Dale Carnegie
- Özgüven - Matthew McKay & Patrick Fanning
- Yaratıcı Özgüven - David Kelley
- Özgüven Boşluğu - Russ Harris
Bunlar gibi uzmanlar tarafından yazılmış özgüven geliştirme kitapları okuyarak içgörü kazanabilir, geliştirmeniz gereken yönlerinizi tanıyabilir ve size fayda sağlayacak teknikleri öğrenebilirsiniz. Öğrendiğiniz yöntemleri uygulayarak daha özgüvenli bir hayat sürebilirsiniz.
Kitap okumanın yanı sıra The King's Speech (Zoraki Kral), The Pursuit of Happyness (Umudunu Kaybetme) gibi özgüven geliştiren filmleri de izleyebilirsiniz.
14. Sağlığınıza Özen Gösterin
Özgüveninizi geliştirme tekniklerinden biri de sağlığınıza özen göstermek. Sağlığınız için iyi alışkanlıklar edinmek hem ruhen hem bedenen kendinizi daha iyi hissetmenizi ve daha özgüvenli olmanızı sağlar. Bunun için:
- Dengeli ve sağlıklı beslenmeye,
- Düzenli olarak egzersiz yapmaya,
- Uyku hijyenine,
- Kendinize ve bireysel ihtiyaçlarınıza zaman ayırmaya,
- Sevdiğiniz kişilerle sosyalleşmeye özen gösterebilirsiniz.
15. Psikoterapi Desteği Alın
Özgüven geliştirme uzun süreli bir yolculuk. Bu yolculukta zorlandığınızı düşünüyorsanız ve kalıcı bir çözüm arayışındaysanız bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirsiniz. Uzman yardımı sayesinde daha hızlı ilerleme gösterebilir, sorunun kökenindeki olaylarla veya onları algılama biçimlerinizle çalışabilirsiniz. Terapi sürecinize destek olmak için diğer yöntemleri uygulayabilirsiniz.
Bütün bu özgüven geliştirme sürecinde hatırlamanız gereken önemli gerçeklerden biri; sizin yaşadıklarınızdan, korkularınızdan, hatalarınızdan çok daha fazlası olduğunuz ve içinizde gizli kalan bütün güzellikleri ortaya çıkarabileceğiniz.
Unutmayın, özgüven geliştirmeye çalışan ne ilk ne son kişisiniz ✨
Bu alanda destek almak için Heltia uygulaması üzerinden online terapi alabilir, öz şefkat ve özgüven meditasyonları gibi konular içeren geniş içerik kütüphanemize ücretsiz bir şekilde ulaşabilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız Heltia uzmanı Klinik Psikolog Güneş Gülaydın tarafından kaleme alınan "Aidiyet Duygusu Nedir, Neden Önemlidir?" ve "İnsan Kendini Nasıl Gerçekleştirir?" yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
