Zaman zaman kendimizi suçluyor, hatalarımızdan dolayı kendimize kızıyor veya bütün bunların bir sonucu olarak çevremize karşı agresif davranışlarda bulunabiliyoruz. Elbette yaşanan bütün olaylar, alınan kararlar, hisler, düşünceler ve tepkiler birçok etkene bağlı. Ancak bu davranışların altında yatan çok temel bir sebep var: Kendini sevmek ya da sevmemek!
Peki sizce kendini sevmek nedir, ne değildir? Kendini sevmek için neler yapılabilir?
Siz “kendini sevmek” konusunda sıkıntı yaşadığınızı düşünüyor musunuz?
Kendinizi sevmek, öz şefkat ve öz sevgi duygularınızı pekiştirmek için neler yapıyorsunuz?
Gelin, beraber tüm bu sorulara nasıl yanıt verebileceğimizi konuşalım:
“Kendini Sevmek” Ne Demek?
Kendini sevmek, psikolojide en çok önemsenen konuların başında gelir. Birçok kişisel gelişim kitabında veya farkındalık geliştirmeyi sağlayan uygulamada “kendini sevmek” konusunun altı çizilir.
Psikolojide kendini sevmek, en sade tanımıyla kendinizin her hâlini olduğu gibi kabul etmeniz, kendi varlığınıza değer vermeniz anlamına gelir. Kendinizi her hâlinizle kabul ettiğinizde, başarıyı ya da başarısızlığı aynı ölçüde kabullenmeyi öğrendiğinizde, affeden taraf olduğunuzda, yargılar ya da toplum normları ile değil; sadece kendi standartlarınıza uyduğunuzda dengeyi ve huzuru bulabilirsiniz.
Temelde kendiliğinden olabilecek gibi görünse de kendini sevmek için birtakım şeyler “yapmaya” ihtiyaç duyulur. Çünkü çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve belki de tüm hayat; etrafımızdaki kişilerin bilinçdışımıza işlediği düşüncelerle şekillenir. Eğer birey çevre tarafından yetersiz, başarısız, suçlu veya cezalandırılmış hissettiriliyorsa, kendini sevmesinin önüne geçen duygu ve düşünceler geliştirebilir.
- İnsan kendisini sevmediğinde, öz sevgi ve öz şefkat duygularını geliştiremediğinde de ilk önce kendisini eleştirmeye başlar.
- Bu eleştiri hâli zamanla içsel konuşmalara dönüşür.
- İçsel konuşmalar ise kişinin kendini sürekli pişman, çaresiz veya kaygılı hissetmesine yol açabilir.
- Böyle bir duygu durumu da çevreyle olan ilişkilere, davranış biçimlerine, işe ve ilgi alanlarına yansır. Daha da ötesinde bu duygudurumu, bedende ağrı gibi somatik belirtilere bile neden olabilir. Kişi kendini sevmediğinde, öfke, kin, nefret gibi duyguları barındırdığında veya kendini yetersiz hissettiğinde bedeni de bunlara paralel olarak tepki verebilir.
İçsel dengeyi ve huzuru hayatınıza dahil edebilmek, kendinizi sevmeyi öğrenmek için önce buna engel olan durumları fark edebilmeniz gerekir. Sonrasında bu konudaki farkındalığınızı artırırken bir yandan da kendinizi sevmenize engel olan faktörleri ortadan kaldırmak, etkilerini azaltmak için çalışabilirsiniz. Bu süreçte pozitif içsel konuşmalar ile kendinizi destekleyebilirsiniz.
“Kendini Sevmeye” Engel Olan Durumlar Neler?
Benlik duygusunu oluşturan pek çok etken var. Kendinizi tanımlayabilmeniz için benliğinizin farkına varmanız ve gerçekte kim olduğunuzu, ne istediğinizi, bedeninizin ve ruhunuzun ihtiyaçlarını, zihninizin sizi nasıl yönettiğini fark etmeniz gerekir.
Bu aşamada da kendinizi sevmenize engel olan durumlara bir bakabilirsiniz. Şimdi gelin, birkaç soruyla bu durumu çözümlemeye çalışalım:
- Önce bedeninizden başlayın: Bedeninizle kurduğunuz ilişki nasıl? Kendinizi yargılıyor musunuz? Kilo konusunda kendinize nasıl sınırlar koyuyorsunuz?
- Çevrenizin dış görünümünüz hakkındaki düşüncelerini duymak size nasıl hissettiriyor? Kendinizi yargılamanıza, suçlu hissetmenize, içsel olarak eleştirmenize neden oluyor mu?
- Yemek yemek, sosyalleşmek, spor yapmak gibi bedensel ihtiyaçlarınız için zaman ayırabiliyor musunuz?
- Ruhsal ihtiyaçlarınızın, sevme ve sevilme hissinin, ilişki kurmanın, ailevi ilişkilerinizi geliştirmenin, sosyal ilişkilerinizin ne kadar farkındasınız?
- Zihninizi sakinleştirmek için neler yapıyorsunuz? Zihniniz mi sizi yönetiyor yoksa siz mi onu yönetiyorsunuz?
- Yaptığınız iş, sosyal statünüz ya da ilişkilerinizde dış onaya ihtiyaç duyuyor musunuz
- Herhangi biri tarafından onaylanmak ya da onaylanmamak size nasıl hissettiriyor?
Tüm bunlar, temel olarak benlik saygınızı geliştiren sorular. Bu sorulara verdiğiniz yanıtlar, sizin kendinizle olan ilişkinizi anlamanıza yardımcı olur. Elbette, kendini sevmeye engel olan durumlar sadece bunlar değil. Hayatın herhangi bir döneminde yaşanan travmatik durumlar, çocukluk çağında özellikle bakım veren kişiler tarafından hissettirilen değersizlik duygusu, karşılaştırılmalar ve mükemmeliyetçilik gibi unsurlar da kendini sevmek için engel olabilir.
“Kendini Sevmek” için Ne Yapmalı?
Mutlu, huzurlu, dengede ve sağlıklı bir hayat yaşamak için zihninizin, bedeninizin ve ruhunuzun dengede olması gerekir. Kendini sevmek konusunu öğrenmek ve bunu hayatın akışına dahil etmek, ruhsal ve zihinsel açıdan oldukça pozitif etkiler verir. Bunun sonucunda beden de ruh ve zihne bağlı olarak daha sağlıklı bir duruma gelebilir. Elbette bedenin sağlığı; yeme içme düzeni, kaliteli ve yeterli uyku, hareketli bir yaşam tarzına sahip olup olunmadığı gibi durumların yanı sıra fiziksel etkenlere de bağlı. Ancak kendinizi sevmeye başladığınızda bütün bunlar kendiliğinden gelir.
Kendini sevmek nasıl olur veya kendimizi sevmek için ne yapmalıyız diye düşünüyorsanız şu konulara önem verebilirsiniz:
1. Farkındalığınızı Geliştirin
Farkındalığınızı geliştirmek; her alanda büyük resme bakabilmek, yargılara, kıyaslamalara, çevredeki insanlara değil; önce kendinize odaklanmanızla olabilir. Kendinizi dinlemeyi öğrenebilmek, ihtiyaçlarınıza kulak vermek ve istediğiniz şeyi yapabilmek için uygun davranışlarda bulunmak benlik saygınızı güçlendirebilir.
Bütün bunların farkında olmaya başladığınızda, olanı ya da olmayanı kabul ettiğinizde, neden ve nasıllar arasında bir bağlantı kurduğunuzda ve kendinizi önceliklendirdiğinizde hayatın akışının size çok daha kolay geldiğini görebilirsiniz.
Bunun için;
- Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi uygulamalardan faydalanabilirsiniz.
- Örneğin kendini sevme meditasyonu yapabilir, kendini sevmek ile ilgili sözler okuyabilir veya kendini sevmek olumlama çalışmalarını deneyebilirsiniz.
2. Karşılaştırma Yapmayın
Kendini sevmek kişisel gelişim için de oldukça önemli. Dünya üzerinde var olan bütün insanlar, kendine özgü ve biricik. Herkesin yaşam stili farklı ve herkes kendine has bir benliğine sahip. Dolayısıyla kimse kimseyle karşılaştırılabilir değil, yani karşılaştırılabilmenin herhangi bir standardı yok.
- Kendinizi başkalarıyla karşılaştırdığınızda ise benlik saygınız ve özgüveniniz sarsılabilir, kendinizi yetersiz hissedebilirsiniz.
- Elbette, kendinizi geliştirmek için çaba harcayabilirsiniz. Ancak varlığınızın önemini ve değerini unutmamanız gerek.
- Herkesin kendisi için oldukça yeterli olduğunu kabul etmek, kendini sevmek konusunda size yardım eder.
3. Anda Kalmayı Deneyin
"Kendimi sevmek için ne yapmalıyım?" diye merak ediyorsanız, buun büyük bir kısmı anda kalmaktan geçiyor.
Geçmişe takılmak ve durmadan geçmişle ilgili senaryolar üreterek bugünün farklı olacağını düşünmek ya da tam tersi bir şekilde sürekli gelecekte olabilecek ihtimalleri değerlendirmek, anı yaşamanıza engel olabilir. Gelecekte olacakları bilemezsiniz ve kontrol de edemezsiniz, geçmişte olanları ise değiştiremezsiniz.
- Şu ana odaklanmak, yeni olana yer açmak sizi dengede tutar ve böylece kendinizle olan ilişkinizi de güçlendirebilir.
4. Kendi İhtiyaçlarınıza Öncelik Verin
Hayatın koşturmacası içinde kimi zaman yemek yemeye bile zaman bulunamayabiliyor. Ancak bunun bir alışkanlık hâline gelmesi kendinizi ihmal etmenize neden olabilir.
- Sağlıklı ve dengeli bir yaşam için dinlenme, eğlenme, yeme-içme, uyku gibi ihtiyaçlarınızı dikkate almalısınız.
- Bazen çok çalışmak isterken bazen hiçbir şey yapmak istemeyebilirsiniz. Bedeninizin ve benliğinizin ihtiyacı olan şeyleri yapmaya izin vermek, sizi her zaman daha çok destekler ve kendini sevmek konusunda size yardım edebilir.
5. Onaylanma İhtiyacına Son Verin
Kendi değerinizi belirleyen şey, öncelikle kendinizsiniz. Aileniz, çevreniz, arkadaşlarınız veya size dışarıdan bakan herhangi biri değil. Dolayısıyla yaptığınız eylemler, fiziksel görünümünüz veya tercihleriniz için herhangi bir onaya ihtiyacınız yok. Kendi karar ve eylemlerinizle, duygu ve düşüncelerinizle bu hayatta var olduğunuzu unutmayın.
Kendini sevmek için adım atarken aklınızda bulunması gereken en önemli şey, asla "öteki" ya da "yetersiz" olmadığınız! Kendiniz için geliştirdiğiniz negatif duygu ve yargılar, hayatınızın her noktasında sizi olumsuz etkileyebilir.
Ancak tüm yetenekleriniz, duygu ve düşüncelerinizle biricik olduğunuzu kendinize sık sık hatırlatmalısınız. Unutmayın; kendini sevmek, kendini kabul etmekle başlar.
Bu alanda zorlandığınızı düşünüyorsanız Heltia uygulamasını indirerek online terapi alabilir, size rehberlik edecek uzmanlarla görüşebilir, öz bakımınıza zaman ayırmanızı sağlayacak içeriklere erişebilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Aidiyet Duygusu Nasıl Kazanılır?” ve “Mükemmeliyetçilik Nedir? Yenmenin Yolları Nelerdir?” yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
