Güçlü ve sağlıklı ilişkiler, depresyon belirtileriyle başa çıkmamıza yardımcı olma potansiyeline sahiptir. Bireylerin kendilerini daha güçlü hissetmelerini sağlayabilen yakın ilişkiler zorlayıcı dönemlerde depresif duyguların çok yoğun bir hale gelmesine engel olarak depresyona karşı önleyici bir etki yaratabilir.
Ama tüm bunlar bireylerin sağlıklı bir ilişki yaşarken de depresyona girebileceği gerçeğini değiştirmez. Yaşamın akışında gelişen olaylar bazen siz ne kadar çabalasınız da sizi ya da partnerinizi olumsuz etkileyebilir. Bazen de ilişkinin kendisini bir depresyon tetikleyicisine dönüşebilir.
Bu yazımızda depresyon ve ilişkiler arasındaki bağlantıyı, depresyonda olan partnerinize nasıl yaklaşabileceğinizi ele alacağız. İlişkide apati nedir, anhedoni nasıl geçer gibi önemli soruları cevaplayacağız.
İlişkide Mutsuz Olmak: Depresyon İlişkileri Nasıl Etkiler?
Depresyon ile mücadele eden bireyler;
- Her şeyi daha negatif bir şekilde algılayabilir, ilişkilerinin geleceği hakkında umutsuz hissedebilirler. Hayatlarındaki insanları ve kendilerini takdir etmekte zorlanabilir, karşı taraftan sevgi görmelerine rağmen bu seviye layık olmadıklarını düşündükleri için ilişki sorunları yaşayabilirler.
- İlişkideki problemler için kendilerini suçlamaya meyilli olabilirler. Depresyonun getirdiği özgüven eksikliği, benlik saygısının azalması gibi durumlar ilişkileri ile ilgili yoğun bir şekilde kaygı duymalarına, kaybetme korkusu yaşamalarına yol açabilir.
- Daha mutsuz, öfkeli bir ruh hali içerisinde olabilirler. Sabırsız davranabilir, hoşgörülü yaklaşımlardan uzaklaşabilirler. Daha önce onları rahatsız etmeyen şeyler artık sinirlenmelerine ve tepki göstermelerine sebep olabilir.
- İlgi kaybı (anhedoni) sebebiyle birlikte yapılabilecek aktivitelerden kaçınmak isteyebilirler. Evden çıkmak, sinemaya gitmek, evde beraber oturup güzel bir yemek yemek ya da film izlemek için bile enerjileri olmayabilir.
- İlişkileri ve sevdikleri için çaba harcamaya, onların duygusal ihtiyaçlarını karşılamaya karşı isteksiz olabilirler.
- Libido eksikliği yaşayabilirler ve cinsellikten uzak durmak isteyebilirler. Bu durum, partnerleri tarafından ilişkide mutsuz olmak veya reddedilmek olarak algılanabilir.
- Madde kullanımı gibi bağımlılık yaratıcı zararlı alışkanlıklara yönelebilirler. Bu tür bir bağımlılık ilişkiye birçok farklı açıdan zarar verebilir. Bağımlılığın spektrumu artıkça ilişkide duygusal, fiziksel şiddet görülebilir.
Yani gördüğünüz gibi depresyon, hem mental hem de fiziksel belirtilere sebep olabilen oldukça ciddi ve katmanlı bir problemdir. Bu nedenle birçok farklı alanda uzman kişiler tarafından müdahaleyi gerektirebilir.
İlişkide depresyonun en yaygın ortaya çıkabildiği biçimlerden birini, yani anhedoniyi biraz daha detaylı inceleyelim:
Anhedoni Nedir?
Anhedoni, basitçe bireyin mutlu olamaması ve hiçbir aktiviteden zevk alamaması olarak tanımlanabilir. Halk arasında "mutlu olamama hastalığı" olarak da bilinen anhedoni, depresif bozukluklar dahil çeşitli farklı durum ve problemlerin birleşimi sonucunda oluşabilen bir belirtidir.
Anhedoni belirtileri arasında bunları sayabiliriz:
- Eskiden zevk alınan aktivitelere karşı ilgisizlik ve ilgi kaybı,
- Hızlı beliren genel bir enerjisizlik ve yorgunluk durumu,
- İş hayatında tükenmişlik sendromu ile örtüşen belirtiler,
- İsteksizlik ve heyecansızlık, apati.
"Anhedoni nasıl geçer?" diye merak ediyorsanız, bunun kesin bir cevabı yok. Anhedonin arkasındaki sebebin tespiti ve tedavisi ile bu durum gerçekleşebilir. Bu yazıda depresyona odaklandığımız için bunun üzerinden ele almaya devam edeceğiz.
İlişkiler Depresyonu Nasıl Etkiler?
Yapılan araştırmalara göre mutsuz olan veya destekleyici olmayan ilişkiler, depresyon için bir risk faktörü oluşturabiliyor. Bazı çalışmalarda depresyon yaşayan bireylerin %60'ından fazlasında, bu sorunun ana nedeninin ilişki problemleri olduğunu düşündüğünü görülüyor.
Tabii bir ilişkinin duygusal zorluklara katkıda bulunup bulunmadığını söylemek zor olabilir. Bunun nedeni, depresyonun da ilişkilerde zorluklara neden olabilmesidir. Yani iki sorun birbiriyle bağlantılı.
Şimdi gelin, ilişkilerin depresyonu nasıl etkileyebileceğini inceleyelim:
- Partnerleri sadakatsiz davranan bireyler, kendilerini aşağılanmış ve ihanete uğramış hissedebilirler. Bu da duygusal bir travma yaratabilir ve depresyonu tetikleyebilir.
- Travmatik yaşantıların uzun süreli etkisi olabilir. Geçmişteki travmatik deneyimler, mevcut ilişkinizde bile ortaya çıkabilir. Çözülmemiş travmatik yaşantıların yaratabileceği güven sorunları, iletişim problemleri, sınır ihlalleri ilişkinin bir depresyon tetikleyicisine dönüşmesine yol açabilir.
- Uzun mesafe ilişkisi yürütmek zorlayıcı olabilir. Partnerler birbirlerinden uzun süre ayrı kaldıklarında özlem duygusunun yanında endişe ve güvensizlik gibi olumsuz duygular da oluşmaya başlayabilir.
- Fiziksel, cinsel ve duygusal istismarın tümü depresyon ve diğer duygudurum bozukluklarına katkıda bulunabilir.
- Kontrol edici, sahiplenici veya manipülatif davranışlar, karşı tarafı duygusal ya da fiziksel olarak cezalandırmak, boyun eğdirmeye çalışmak, itibarını zedelemek, ailesinden ve sevdiklerinden izole etmek istismarın işaretlerindendir.
- Ayrılık bir kişinin hayatında potansiyel bir kargaşanın yanı sıra öfke, yalnızlık veya keder gibi zorlayıcı duygulara da neden olabilir. Ayrılık sonrasında partnerlerden birinin taşınması gerekebilir, çocuk ya da evcil hayvanlarından ayrı kalmak da zorlayıcı olabilir ve depresyonu tetikleyebilir.
- Partnerler hem bireysel hem de çift olarak gelecekleri konusunda aynı fikirde olmadıklarında, iki kişinin bireysel planları çatıştığında, ilişki içinde sorunlar yaratabilir. Bu sorunlar depresif duyguları tetikleyebilir.
Partneriniz Depresyondaysa Neler Yapabilirsiniz?
Depresyon, destekleyici ve tatmin edici ilişkileri sürdürmeyi zorlaştırabilir. Taraflardan biri depresyonda olduğunda o ilişkide iletişim kurmak, yaşamı paylaşmak yorucu bir durum haline gelebilir.
Depresyonla mücadele eden biriyle birlikteyseniz, siz de zorlayıcı dönemlerden geçebilirsiniz. Bu süreçten ilişkiniz hiç zarar görmese bile partnerinizin sıkıntılarının ağırlığıyla mücadele etmesini izlemek sizi psikolojik olarak yıpratabilir. İyileşmesine yardımcı olmak için yoğun bir istek duyabilirsiniz.
İlişkide anhedoni nasıl geçer diye merak ediyorsanız, bu süreçte:
- Depresyonla ilgili bilgi edinmek,
- Tavsiye vermek yerine teşvik edici olmaya çalışmak,
- İşlerin her zaman istediğiniz gibi gidemeyeceğini bilmek ve hayal kırıklıkları yaşamaya hazır olmak,
- Onun olumsuz düşüncelerini çürütmeye çalışmak yerine, aynı fikirde olmadan duygularını doğrulamayı denemek,
- Dikkatini sık sık onun güçlü yönlerine çekmeye çalışmak,
- Takdir etmek,
- Kendi sağlığınızı ve ihtiyaçlarınızı göz ardı etmemek, dikkat edebileceğiniz noktalar arasında.
Kendinizi de İhmal Etmeyin!
Tabii ki de bu süreçte partnerinizin desteği ihtiyacı var, ama bu her istediğinin yapılacağı ya da her davranışının kabul görebileceği anlamına da gelmiyor. Bu sebeple ilişkinizde sınırlar koymayı unutmayın. Öfkeli zamanlarında, sizi kişisel alanınızdan dışarıya çıkmaya zorladığı anlarda sınırlarınız olduğunu hatırlatabilirsiniz.
Ayrıca şunu da hatırlatalım: Tabii ki sizin partnerinize olan desteğiniz çok önemli, ama tek başına partnerinizin depresyonunu ortadan kaldırmanız, tamamen iyileştirmeniz mümkün olmayabilir. Önemli olan partnerinizin yanında olmanız ve onu desteklemeniz.
Depresyon karmaşık bir psikolojik rahatsızlıktır ve tedavi sürecinin birçok farklı bileşeni vardır. Bu süreçte ihtiyacınız olan yardımı almak için Heltia uygulaması ile online terapi alabilirsiniz.
Bu içeriği faydalı bulduysanız “İlişki Psikolojisi: Romantik İlişkiler Mental Sağlığı Nasıl Etkiler?” ve “Kaygı Bozuklukları Romantik İlişkileri Nasıl Etkiler?” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
