Arkadaşlık İlişkilerinizi Güçlendirmek için 5 Öneri

Gündelik hayatınızdaki yoğunluk, mesafe veya benzeri sebeplerle arkadaşlık ilişkilerinizi sürdürmekte zorlanıyor olabilirsiniz.

Bu yazıda size yakın bir sosyal çevrenin faydalarını hatırlatacağız ve arkadaşlıklarınızı güçlendirmek için işinize yarayacağını umduğumuz 5 öneri sunacağız.

Sağlıklı arkadaş ilişkileri nasıl kurulur, güçlü arkadaşlık bağları oluşturmak için neler yapmalıyız diye merak ediyorsanız yazının devamına mutlaka göz atın:

Arkadaşlık İlişkilerinin Olumlu Etkileri

Uzmanlara göre sosyal izolasyonun birey üzerinde depresyon, uyku problemleri, hatta kardiyovasküler problemler gibi ciddi etkileri olabiliyor.

• Size güçlü bir duygusal destek mekanizması oluşturarak ihtiyacınız olan sevgi, cesaret ve teselliyi verebilir.
• Zor zamanlarda fikir danışabileceğiniz ve hislerinizi dökebileceğiniz bir ortam oluşturabilir.
• Yalnızlık ve izolasyon hislerini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Aidiyet hissinizi artırabilir.
• Mutluluk ve duygusal doyum sağlayabilir, bu da mental sağlığınızı olumlu yönde etkiler.
• Destekleyici arkadaşlıklar, kendinize olan güveninizi artırabilir.
• İletişim becerilerinizi geliştirmeye yardımcı olabilir.
• Stresli durumlara karşı dikkatinizi dağıtabilir, böylelikle stres seviyenizi azaltabilir ve rahatlamanızı sağlayabilir.
• Sağlıklı alışkanlıkları ve davranışları teşvik edebilir.

Peki, bu faydalı arkadaşlık ilişkileri nasıl olmalı? İyi arkadaşlık ilişkilerinde nelere dikkat edilmelidir?

Güçlü Arkadaşlık Bağları Oluşturmak İçin Neler Yapmalıyız?

"Arkadaşlık ilişkilerimiz nasıl olmalı?" sorusuna kesin bir cevap verilemez. Ancak uzun vadede sağlıklı, iki tarafın da birbirini olumlu etkilediği arkadaşlıklar yaratmak için uygulayabileceğiniz birkaç öneri sunabiliriz:

1. İletişimde Kalmak için Zaman Yaratın

Özellikle yetişkinlikte arkadaşlıkların gitgide dağılmasının en büyük sebeplerinden biri iki tarafın birbirine zaman ayırmaması. İş yoğunluğu, aile ve diğer sorumluluklar varken sosyal hayata dönmek zor olabiliyor. Ancak arkadaşlarınızla zaman geçirmeyi önceliklendirmeniz, arkadaşlığınızı güçlendirmek ve devam etmesini garantilemek açısından olmazsa olmazdır.

• İki tarafın da çaba göstermesi gerektiğini bilmek, meşgul olduğunuzda istediğiniz kadar zaman ayıramayacağınızı kabul etmek,
• İşler planladığınız gibi gitmediğinde vazgeçmemek,
• Yüz yüze/canlı görüşemeseniz bile arkadaşınızı düşündüğünüzde ona mesaj göndermek,
• Teknolojiyi kullanarak bağlantıda kalabileceğiniz yeni yöntemler keşfetmek,
• Arkadaşınızı gündelik aktivitelerinize dahil etmeyi denemek (örn. alışveriş yaparken yanınıza çağırmak, her gün yürüdüğünüz bir yolda aramak),
• Haftada veya ayda bir düzenli bir ‘görüşme günü’ belirlemek,
• Özel günleri ve arkadaşlığınız için önemli tarihleri atlamamak, o günlerde iletişim kurmak için çaba sarf etmek,
• Zaman yönetiminiz üzerinde çalışmak, bu konuda yapabileceğiniz arasında.

2. Sevginizi ve Minnettarlığınızı Belli Edin

Arkadaşınıza sevginizi belli etmek, arkadaşlığınızı duygusal paylaşım açısından genişletecek ve iki tarafın da birbirine olan duygularını olumlayacaktır. Olumlu davranışlar arkadaşlık ilişkilerini nasıl etkilerse, bunun hakkında konuşmak da etkili olabilir. Hatta bu, bağınızı kuvvetlendirmek için yapabileceğiniz en açık şeylerden biridir.

Bunu arkadaşınıza olan hislerinizi direkt olarak dile getirerek ve ona arkadaşlığı için teşekkür ederek de yapabilirsiniz, hareketlerinizle göstererek de. Örneğin; yanında olmak ve desteklemek, zaman ayırmak, ihtiyacı olduğunda yardım etmek, hediyeler almak gibi aksiyonlar almanız da arkadaşınızı önemsediğinizi gösteren şeylerdir. Bazı durumlarda (ve bazı bireyler için) sözlü olarak ifade etmenizden de daha anlamlı olabilir.

3. Sağlıklı Sınırlar Belirleyin

Herkesin kendine göre değişiklik gösteren kişisel sınırları vardır, bunlar karşıdakiyle iletişiminizi sağlıklı ve rahat bir şekilde sürdürebilmeniz için önemlidir.

Koyabileceğiniz farklı türde sınırlar vardır, örneğin:

1. Zaman sınırları

• Zaman sınırları olmayan bir arkadaşlıkta vaktinize saygı duyulmuyor gibi hissedebilirsiniz. Örneğin, arkadaşınız önceden belirlenen saatlere uymuyor, hep geç kalıyor veya son anda plan iptal ediyor olabilir.
• Başka bir formu da sizden çok fazla zaman talep edildiği durumlar olabilir. Mesela sizin zaman ayırabildiğinizden (ya da ayırmak istediğinizden) daha sık görüşmek için ısrar eden bir arkadaşınız olabilir. Bu kişiler görüşmemek için bir bahane sunduğunuzda sinirlenebilir ve sizi onlara zaman ayırmamakla suçlayabilir.

Bu gibi durumlarda müsaitliğiniz konusunda net olun, bekletilmenin sizin için yarattığı olumsuzlukları ifade edin ve sınırlarınızın arkasında durun.

2. Fiziksel sınırlar

• Herkesin fiziksel temas sınırı farklıdır. Kimisi dokunmayı ve sarılmayı çok severken kimisi rahat etmeyebilir veya hoşlanmayabilir.
• Bu sınırlar ayrıca kişisel alanınızı ve onun aşıldığı durumları da kapsar: Size yakın durulması, yalnız olmak istediğinizde odanıza girilmesi fiziksel sınırlarınızı ihlal eden durumlara örnek olabilir.

Birinin size dokunmamasını ve kişisel konfor alanınıza girmemesini istemek ‘ayıp’ değil. Bu durumlarda sınırlarınızı saygılı bir şekilde belirtin ve yaptıklarının sizi rahatsız ettiğini onu kırmadan belirtmeye çekinmeyin.

3. Duygusal sınırlar

• Arkadaşlar birbirini zor günlerde de destekler, ancak bunun her zaman yapılmasını beklemek gerçekçi değil. Bazen belli konularda konuşmaya ya da arkadaşınızın duygusal problemlerini dinlemeye karşı açık olmayabilirsiniz.

“Şu an bu konu hakkında konuşmak istemiyorum”, “Sana ihtiyacın olan desteği veremeyeceğim”, “Şu anda yeterli duygusal güce sahip değilim” cümlelerle bu durumu açıklayabilirsiniz.

4. Materyal sınırlar

• Arkadaşınızın size sormadan eşyalarınıza dokunması/kullanması, ödünç alıp geri vermemesi veya zarar vermesi, düzenli olarak maddi destek istemesi, yemeğinizden yemesi gibi durumları kapsar.

Özellikle böyle olaylar sık sık tekrarlanıyorsa, normalden bir tık daha kesin ve iddialı bir tutum sergilemeniz gerekebilir.

5. Düşünsel sınırlar

• Her zaman aynı fikirde olmanız gerekmediği gibi, birbirinizin fikirlerine saygı duymanız gerektiği de önemli bir gerçek. Eğer arkadaşınız fikirlerinize saygı göstermiyor ve farklı fikirlede olduğunuzda agresifleşebiliyorsa bu konuşmaları durdurmak mental sağlığınız açısından daha faydalıdır.
• Sizi tanımladığını düşündüğünüz fikirlere, bakış açılarına ve bireysel etik değerlerinize karşı güçlü/saldırgan bir tutum sergileniyorsa arkadaşlığınızda düzgün sınırlar çizmekten daha derin bir soruna da işaret ediyor olabilir.

4. Aktif ve Etkili Dinleyin

Dinlendiğinizi ve önemsendiğinizi bilmek arkadaşlığın temellerindendir ve bu karşınızdaki kişi için de geçerli. Bu sebeple etkili bir dinleyici olmak iletişiminizi oldukça kuvvetlendirebilir.

Eğer daha etkili ve aktif bir dinleyici olmak istiyorsanız, şunlar üzerine çalışabilirsiniz:

• Tüm odağını o sıradaki konuşmaya vermek
• Söylenenleri anladığınızı doğrulamak
• Karşınızdakinin size yargılanmadan her şeyi anlatabileceğini hissettirmek, olabildiğince olumlu tepkiler vermek
• Aktif bir beden dili kullanmak
• Uygun yerlerde sorular sormak
• Göz teması kurmak
• Söz kesmemek
• Anlatıcının anlatma amacını karşılayabilmek (örn. anlattığına tepki, duygusal destek, sorusuna cevap, ya da problemine tavsiye)

5. Açık ve Dürüst Olun

Sonuncu fakat eşit derecede önemli nokta arkadaşlığınızda açık ve dürüst iletişim kurmak. Eğer arkadaşınızın yanında tamamen rahat hissedemiyorsanız ve gerektiğinde duygusal paylaşım yapamıyorsanız güçlü bir ilişki kurmanız daha zor olabilir.

Kendinizi güçlü bir şekilde ifade etmeniz karşı tarafın da sizi daha iyi anlamasına yardımcı olur. Bu sebeple dürüst olmak, empati kurmak ve düşüncelerinizi açıkça ifade etmek önem taşır. Ancak bunların tabii ki arkadaşınızın ve sizin sınırlarınız dahilinde yapılması gerekiyor.

Bir arkadaşınızla ilişkinizi geliştirmek üzerinde çalışmaya başlamadan önce kendinize şunları sorun:

• Bu ilişki beni nasıl hissettiriyor?
• Negatiften çok pozitif duygu yaşıyor muyum?
• Karşı tarafın da benim için çaba gösterdiğini fark ediyor muyum?

Eğer bu sorulara cevabınız olumsuz yöndeyse, arkadaşlığınızı tekrar değerlendirmeniz ve kendi iyiliğiniz için arkada bırakmanız daha sağlıklı olabilir.

Arkadaşlık İlişkilerimizin Dostluğa Dönüşmesi İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?

İyi arkadaş özelliklerinden, arkadaş ilişkilerinde dikkat edilmesi gerekenlerden bahsettik. Şimdi de bunların uzun vadeli ve destekleyici bağlara dönüşmesi, yani dostluk haline gelmesi için birkaç ekstra öneri vereceğiz.

Başlamadan da arkadaşlık ve dostluk nedir kısaca ele alalım: Arkadaşlık iki insan arasında paylaşılan ve çeşitli durumlarda birbirine destek olmayı içeren sosyal bir bağdır. Arkadaşlık ilişkileri genellikle ortak ilgi alanları, aynı sosyal çevre ya da birlikte vakit geçirmekten doğan bağlardır. Dostluk ise arkadaşlıktan bir adım daha derin ve özel bir bağ olarak kabul edilir. Dostluk, karşılıklı güven, sadakat ve derin bir anlayış üzerine kuruludur. Dostlar, birbirlerinin hayatında daha kalıcı bir rol oynarlar ve bu ilişki, zorluklar veya mesafe gibi faktörlerden daha az etkilenir. Yani aslında oluşturabileceğiniz en güçlü arkadaşlık bağları, bunun dostluğa evrilmesi ile gerçekleşir.

Siz de bunun için aşağıdaki önerilere göz atabilirsiniz:

• Duygu ve düşüncelerinizi paylaşmaktan çekinmeyin. Samimiyet, ilişkinin yüzeysel olmaktan çıkıp daha derin bir bağa dönüşmesini sağlar. (Arkadaşınıza tamamen güvendiğiniz takdirde tabii!)
• Güven, dostlukların kalıcılığını sağlayan önemli bir bileşendir. Söylediklerinizde tutarlı olmak ve zor zamanlarda yanlarında olarak güveni pekiştirebilirsiniz.
• Ayrıca sırları tutmak konusunda da hassas olmanız önemlidir. Unutmayın, dostlar birbirlerine güvenebilecekleri kişiler ararlar.
• Arkadaşınızın duygularını anlamaya çalışarak ona gerektiğinde destek olun. Güçlü bir empati, ilişkinizi de güçlendirmekte önemli bir rol oynayabilir.
• Ortak değerler ve ilgi alanları yaratarak, yeni deneyimlere birlikte yelken açarak ilişkiyi güçlendirebilir, karşılıklı bir “biz” duygusu yaratabilirsiniz.
• Kişisel sınırlarınızı belirlerken karşı tarafın sınırlarına da saygılı olmaya özen gösterin.
• Dostluk, karşılıklı olarak destek ve motivasyon vermeyi içerir. Arkadaşınızın hedeflerini destekleyin, başarılarını kutlayın ve zorlandığı anlarda motive edin.
• En önemlisi de: Sabırlı olun. Dostluklar zamanla olgunlaşır. Hemen derin bir bağ oluşmasını beklememek ve ilişkinizi doğal bir şekilde geliştirmek önemlidir.

Arkadaşlık ilişkileri kurarken, kendi sınırlarınızı belirlerken zorlandığınızı düşünüyorsanız bu durumun arkasında yatan nedenleri gözden geçirmek için destek alabilirsiniz. Heltia uygulamasını kullanarak uzman psikologlarla eşleşebilir, bu konu üzerine online terapide konuşabilirsiniz.

Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Aidiyet Duygusu Nedir, Neden Önemlidir?” ve “Değerler ve Değer Odaklı Yaşamak” yazılarımız da ilginizi çekebilir.

Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.

Kullanılan kaynaklar:

Anne, Katherine. How To Create Healthy Boundaries. (2022). Lexington: University of Kentucky; 1-3.

Arora, Aryan. The health benefits of strong, long-lasting friendships and how to strengthen your connection with others. (2021). Insider.

Bonior, Andrea. 10 Quick Ways to Strengthen a Friendship. (2018). Psychology Today.

Novotneyi Amy. The risks of social isolation. (2019). CE Corner 50:5, 12. APA.