İster sıkça ister bazen olsun, stres herkesin hayatında kaçınılmaz bir nokta. Stresi ‘yok etmek’ imkansız olsa da belirtilerinden olabildiğince az etkilenmek için stres yönetimi, yani stres belirtileriyle başa çıkabilmek oldukça önemli.
Bu yazıda stres yönetimi için yapabileceklerinizden, özellikle de egzersiz ve stres arasındaki ilişkiden bahsedeceğiz. “Egzersiz strese iyi gelir mi?” gibi sorularınız varsa, okumaya devam edin 👇🏻
Stres Yönetimi Teknikleri Nelerdir?
Egzersiz ve stres ilişkisini irdelemeden önce, genel olarak stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilecek birkaç öneri vermek istiyoruz.
Uzmanlara göre, stres yönetimi için en etkili olan tekniklerden bazıları şu şekilde:
- Mümkünse strese sebep olan durum ve ortamlardan bir süre uzaklaşmak
- Meditasyon ve derin nefes egzersizleri yapmak
- Zihinsel farkındalık (mindfulness) çalışmaları yapmak
- Kronik strese yol açabilen problemlerin (örneğin anksiyete bozuklukları) tedavi sürecine başlamak
- Sevdiğiniz insanlarla zaman geçirmek
- Zaman yönetimi ve hedef belirleme metodlarınızı güncellemek
- Yürüyüşe çıkmak, doğayla iç içe olmak
ve tabii ki…
- Egzersiz yapmak 😊
Gelin, egzersizin strese yaptığı etkiyi daha detaylı inceleyelim 👇🏻
Egzersiz Yapmak Strese Karşı Nasıl Faydalı Olabilir?
Fiziksel olarak aktif bir yaşam sürmeyen bireylerde kronik stresin daha yaygın olduğunu gösteren birçok araştırma mevcut. Düzenli egzersiz yaptıkça bireylerdeki stres seviyesinin gitgide düştüğü görülüyor.
Peki, egzersiz nasıl stresimizi azaltabiliyor?
1. Egzersiz, Fiziksel Sağlığımızı Korur
Bütünsel sağlık, tüm vücudunuzun sağlığını birbiriyle iç içe olarak düşünen bir yaklaşım. Heltia ailesi olarak biz de bunu benimsiyor, hem fiziksel hem zihinsel sağlığı korumaya yönelik çalışmalar sürdürüyoruz.
Egzersizin stresle ilişkisi de bu durumdan kaynaklanıyor: Zihinsel ve fiziksel sağlığınız arasından birinin iyileşmesi, diğerinde de pozitif etki yaratıyor. Egzersizin kas-iskelet sistemi, kalp, bağışıklık, metabolizma ve çok daha fazla fiziksel alanda faydası olduğuna göre zihinsel sağlığı da desteklemiş olur. Yani egzersiz ve psikoloji arasında direkt bir ilişki var.
2. Egzersiz, Hormon Salınımını Etkiler
Mental stres kaslarda gerilme, kalp atışının hızlanması, baş ve karın ağrısı, hatta nefes hızlanması sebebiyle baş dönmesi gibi fiziksel belirtilere de yol açıyor. Bu tepkiler stresle karşılaşınca vücutta salgılanan iki “alarm” hormonu tarafından oluşturuluyor: Adrenalin ve kortizol.
“Stres egzersizi” olarak adlandırılan egzersizler bu sebeple genellikle aerobik, yani kan dolaşımını hızlandıran ve yüksek tempolu egzersizler. Aerobik egzersizler bahsettiğimiz iki hormonun salınımını düzenlemeye yardımcı olur, böylelikle bu alarmın ‘sesini kısmak’ ve vücuttaki tepkilerini kontrol altına almak kolaylaşır. Böylelikle stres yönetimine yardımcı olurlar.
Egzersiz yapmak ayrıca endorfin hormonu salınımını da artırır. Bu hormon mutluluk ve duygu durumlarında iyileşmeyle ilişkilendirildiğinden, stresi azaltıcı etki de yapabilir.
3. Egzersiz, Konsantrasyonunuzu Artırır
Egzersizin yorgunluğu azaltmak, konsantrasyonu artırmak ve beyin fonksiyonlarını geliştirmek gibi işlevleri de var. Stres olup bir şeye odaklanamadığınızda veya enerjinizin tükendiğini hissettiğinizde egzersiz yapmak dikkatinizi toplamanızı kolaylaştırabilir.
Özellikle yoga ve tai chi gibi meditatif egzersizler, yavaş hareketler ve derin nefesi birleştiren tekniklere sahiptir. Bunun beraberinde getirdiği konsantrasyon ve dinginlik ile sakinleşip stresten uzaklaşmak kolaylaşabilir. Yani stres için nefes egzersizi yapmak önemli olabilir.
En önemlisi de…
4. Egzersiz, Tüm Bu Etkileri Uzun Vadede Daha Çok Gösterir
Egzersizin vücudunuza olan, gerek fiziksel gerek zihinsel faydaları zaman içinde gitgide artar. Bunun sebebi egzersiz alışkanlık haline getirildiğinde uzun vadede etkilerini kümülatif olarak artırmasıdır. Bu sebeple egzersizi günlük hayatınızın bir parçası haline getirmek, sağlığınızı en fazla destekleyecek seçenektir.
Bunun için Heltia üzerinden çeşitli alanlardaki uzmanlar ile görüşebilir, hem stres yönetiminizi iyileştirebilir hem de kişisel ihtiyaçlarınıza uygun bir egzersiz planı oluşturabilirsiniz.
Bu yazıyı beğendiyseniz ve faydalı bulduysanız, “Spor Performansı Anksiyetesi ile Başa Çıkmak” ve “Göbek Bölgesinde Yağlanma ve Ağrı Arasındaki İlişki” başlıklı yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
Harvard Medical School. “Understanding the stress response.” Harvard Health Publishing, 2020.
Scott, Elizabeth. “18 Effective Stress Relief Strategies.” VeryWellMind, 2022.
Wunsch K, Wurst R, et al. “Habitual and acute exercise effects on salivary biomarkers in response to psychosocial stress.” Psychoneuroendocrinology. 2019 Aug;106:216-225.
